TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE MAKEDONYA CUMHURİYETİ ARASINDAKİ SERBEST TİCARET ANLAŞMASI İLE KURULAN ORTAK KOMİTE'NİN ANLAŞMA'YA EK "MENŞELİ ÜRÜNLER" KAVRAMININ TANIMI VE İDARİ İŞBİRLİĞİ YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN PROTOKOL 2'NİN DEĞİŞTİRİLMESİ HAKKINDAKİ 1/2008 SAYILI KARARI
Karar Sayısı : 2009/14829
30.04.2009 tarih ve 27215 sayılı Mükerrer R.G.
“Türkiye Cumhuriyeti ile Makedonya Cumhuriyeti Arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması”nın eki “Menşeli Ürünler” Kavramının Tanımı ve İdari İşbirliği Yöntemlerine İlişkin protokol 2’nin Değiştirilmesi Hakkında Ortak Komitenin ekli 1/2008 sayılı Kararı'nın onaylanması; Dışişleri Bakanlığının 25/2/2009 tarihli ve HUMŞ/170 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü ve 5 inci maddelerine göre, Bakanlar Kurulu'nca 11/3/2009 tarihinde kararlaştırılmıştır.
ORTAK KOMİTE,
Türkiye Cumhuriyeti ile Makedonya Cumhuriyeti arasında 7 Eylül 1999 tarihinde imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması'na (bundan sonra bu Anlaşma olarak anılacaktır) ek "menşeli ürünler" kavramının tanımı ve idari işbirliği yöntemlerine ilişkin Protokol 2'yi göz önünde tutarak;
(1) Anlaşmaya ek mevcut Protokol, Türkiye Cumhuriyeti ile Makedonya Cumhuriyeti arasında ikili menşe kümülasyonuna imkan tanıdığından;
(2) Topluluk, Türkiye Cumhuriyeti, Makedonya Cumhuriyeti veya Avrupa Birliği'nin İstikrar ve Ortaklık Sürecine katılan herhangi bir ülke veya alan menşeli maddelerin kullanımını mümkün kılmak üzere kümülasyon sisteminin genişletilmesi arzulanır olunduğundan;
(3) Bu Karar'ın uygulanabilir olduğu gün transit haldeki veya antrepodaki eşya, genişletilmiş kümülasyon sisteminden faydalanması imkanı tanıyan geçici hükümlerinin kapsamı altında bulunduğundan;
(4) Metindeki ve metnin farklı dillerdeki uyarlamalarındaki sapmaların düzeltilmesi için bazı teknik değişiklikler gerektiğinden;
(5) Anlaşma'nın düzgün bir şekilde uygulanması ve kullanıcılar ile gümrük idarelerinin işini kolaylaştırmak açısından, söz konusu hükümlerin tamamının yeni bir Protokol metnine dercedilmesi uygun olduğundan;
AŞAĞIDAKİLERE KARAR VERMİŞTİR:
Madde 1
Anlaşma'nın 'menşeli ürünler' kavramının tanımı ve idari işbirliği yöntemlerine ilişkin Protokol 2'si ile onun Ekleri, ilişikte yer alan yeni Protokol 2 ile değiştirilmiştir.
Madde 2
Bu Karar, işbu Karar'ın yürürlüğe girmesi için iç yasal gerekliliklerin yerine getirildiğini teyit eden son diplomatik notanın alınmasını izleyen ikinci ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.
BUNUN KANITI OLARAK, aşağıda imzası bulunan tam yetkili temsilciler bu Karar'ı imzalamışlardır.
11 Kasım 2008 tarihinde Ankara'da İngilizce iki nüsha olarak alınmıştır.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ MAKEDONYA CUMHURİYETİ
HÜKÜMETİ ADINA HÜKÜMETİ ADINA
Cemalettin Damlacı Vančo Kargov
Genel Müdür Makedonya Cumhuriyeti
Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Gümrük İdaresi Müdürü
AB Genel Müdürlüğü
''MENŞELİ ÜRÜNLER" KAVRAMININ TANIMI VE İDARİ İŞBİRLİĞİ
YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN
PROTOKOL 2
İÇİNDEKİLER
BAŞLIK IGENEL HÜKÜMLER
Madde 1 Tanımlar
BAŞLIK IIMENŞELİ ÜRÜNLER KAVRAMININ TANIMI
Madde 2 Genel Koşullar
Madde 3 Türkiye Cumhuriyeti'nde kümülasyon
Madde 4 Makedonya Cumhuriyeti'nde kümülasyon
Madde 5 Tamamen elde edilmiş ürünler
Madde 6 Yeterli işçilik veya işlem görmüş ürünler
Madde 7 Yetersiz işçilik veya işlemler
Madde 8 Nitelendirme birimi
Madde 9 Aksesuarlar, yedek parçalar ve aksam
Madde 10 Setler
Madde 11 Nötr elemanlar
BAŞLIK IIIÜLKESEL GEREKLİLİKLER
Madde 12 Ülkesellik ilkesi
Madde 13 Doğrudan nakliyat
Madde 14 Sergiler
BAŞLIK IVGERİ ÖDEME VEYA MUAFİYET
Madde 15 Gümrük vergilerinde geri ödemenin veya muafiyetin yasaklanması
BAŞLIK VMENŞE İSPAT BELGESİ
Madde 16 Genel Koşullar
Madde 17 EUR.l Dolaşım Sertifikası'nın düzenlenme işlemleri
Madde 18 Sonradan düzenlenen EUR.1 Dolaşım Sertifikası
Madde 19 İkinci nüsha EUR.l Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi
Madde 20 Önceden düzenlenmiş veya hazırlanmış bir menşe ispat belgesine
istinaden EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi
Madde 21 Muhasebesel Ayırım
Madde 22 Fatura beyanında bulunma koşulları
Madde 23 Onaylanmış ihracatçı
Madde 24 Menşe ispat belgesinin geçerliliği
Madde 25 Menşe ispat belgesinin ibrazı
Madde 26 Parçalar halinde ithalat
Madde 27 Menşe ispat belgesinden muafiyet
Madde 28 Destekleyici belgeler
Madde 29 Menşe ispat belgeleri ile destekleyici belgelerin muhafazası
Madde 30 Farklılıklar ve şekli hatalar
Madde 31 Euro cinsinden ifade edilen tutarlar
BAŞLIK VIİDARİ İŞBİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ
Madde 32 Karşılıklı yardım
Madde 33 Menşe ispat belgelerinin kontrolü
Madde 34 Anlaşmazlıkların çözümü
Madde 35 Cezalar
Madde 36 Serbest bölgeler
BAŞLIK VIISON HÜKÜMLER
Madde 37 Gümrük ve menşe konuları alt komitesi
Madde 38 Ekler
Madde 39 Protokolde yapılacak değişiklikler
EKLER
Ek I:Ek II'de yer alan liste için giriş notları
Ek II:İmal edilen ürünün menşe statüsü kazanabilmesi için menşeli
olmayan maddelere uygulanması gerekli işçilik ve işlemler listesi
Ek III:EUR.l Dolaşım Sertifikası ve EUR.1 Dolaşım Sertifikası için başvuru
formu örnekleri
Ek IV:Fatura beyanı
Ek V:Madde 3 ve 4'te belirtilen kümülasyonun dışında bırakılan ürünler
Ortak Deklarasyon
BAŞLIK I
GENEL HÜKÜMLER
Madde 1
Tanımlar
Bu Protokol'ün amaçlarına uygun olarak:
(a) "imalat", montaj veya özel işlemler de dahil olmak üzere her türlü işçilik veya işleme tabi tutma anlamına gelir;
(b) "madde", ürünün imalatında kullanılan herhangi bir girdi, hammadde, parça veya aksam v.b. anlamına gelir;
(c) "ürün", bilahare başka bir imalatta da kullanılması söz konusu olsa bile, imal edilmiş ürün anlamına gelir;
(d) "eşya", hem madde hem de ürün anlamına gelir;
(e) "gümrük kıymeti", Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması'nın VII. Maddesinin uygulanmasına ilişkin olarak 1994'te yapılan Anlaşma'ya (Gümrük Kıymeti Hakkında DTÖ Anlaşması) göre tespit edilen kıymet anlamına gelir;
(f) "fabrika çıkış fiyatı", ürün için Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde nihai işçilik veya işlemin gerçekleştirilmesini üstlenen imalatçıya fabrika çıkışı itibariyle ödenen, kullanılan bütün madde fiyatlarının dahil edilmiş olduğu, elde edilmiş ürünün ihracında geri ödenen veya ödenecek yurtiçi vergilerin tenziliyle bulunan fiyat anlamına gelir;
(g) "maddelerin kıymeti", kullanılan menşeli olmayan maddelerin ithalatı esnasındaki gümrük kıymeti, veya bunun bilinmemesi veya tespit edilememesi halinde Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde maddeler için ödendiği tespit edilebilen ilk fiyat anlamına gelir;
(h) "menşeli madde kıymeti", (g)'de tanımlandığı şekilde, gerekli değişiklikler yapılarak uygulanan, bu tür maddenin kıymeti anlamına gelir;
(i) "katma değer", fabrika çıkış fiyatından, eşyaya dahil edilen Madde 3 ve 4'te belirtilen diğer ülkeler menşeli her bir maddenin gümrük kıymetinin, veya bu kıymetin bilinmemesi veya tespit edilememesi halinde Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde madde için ödendiği doğrulanabilir ilk fiyatın çıkarılması ile bulunan değer anlamına gelir;
(j) "fasıllar" ve "pozisyonlar", işbu Protokol'de "Armonize Sistem" veya "AS" olarak geçen Armonize Mal Tanım ve Kodlama Sistemi'ni oluşturan nomenklatürde kullanılan fasıllar ve pozisyonlar (dört haneli kodlar) anlamına gelir;
(k) "sınıflandırılmış" tabiri, ürün veya maddelerin belirli bir pozisyon altında sınıflandırılması anlamına gelir;
(1) "sevkiyat", ya bir ihracatçıdan bir alıcıya aynı anda gönderilen, ya da ihracatçıdan alıcıya sevkinde tek bir sevk evrakı kapsamında yer alan, veya böyle bir evrakın olmaması halinde tek bir fatura kapsamına giren ürünler anlamına gelir;
(m) "topraklar" kara sularını da kapsar.
BAŞLIK II
"MENŞELİ ÜRÜNLER" KAVRAMININ TANIMI
Madde 2
Genel koşullar
1. Bu Anlaşma'nın uygulanmasında, aşağıda belirtilen ürünler Türkiye Cumhuriyeti menşeli kabul edilirler:
(a) Madde 5'te belirtildiği şekilde, tamamen Türkiye Cumhuriyeti'nde elde edilen ürünler;
(b) Madde 6'da belirtildiği şekilde Türkiye Cumhuriyeti dahilinde yeterli işçilik veya işlemden geçirilmiş olmaları kaydıyla, tamamen Türkiye Cumhuriyeti'nde elde edilmemiş maddeler ihtiva ederek Türkiye Cumhuriyeti'nde elde edilen ürünler;
2. Bu Anlaşma'nın uygulanmasında, aşağıda belirtilen ürünler Makedonya Cumhuriyeti menşeli kabul edilirler:
(a) Madde 5'te belirtildiği şekilde, tamamen Makedonya Cumhuriyeti'nde elde edilen ürünler;
(b) Madde 6'da belirtildiği Makedonya Cumhuriyeti dahilinde yeterli işçilik veya işlemden geçirilmiş olmaları kaydıyla, tamamen Makedonya Cumhuriyeti'nde elde edilmemiş maddeler ihtiva ederek Makedonya Cumhuriyeti'nde elde edilen ürünler.
Madde 3
Türkiye Cumhuriyeti'nde kümülasyon
1. Madde 2 (1) hükümlerine tabi olarak, Makedonya Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti, Avrupa Birliği'nin İstikrar ve Ortaklık Süreci1'ne katılan ülke veya alan veya AT-Türkiye Ortaklık Konseyi'nin 22 Aralık 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Kararı2'nın kapsadığı Topluluk menşeli maddeler, Türkiye Cumhuriyeti'nde Madde 7'de belirtilen işlemlerin ötesinde bir işlemden geçmiş olmaları şartıyla, Türkiye Cumhuriyeti'nde elde edilmiş bir ürün içine dahil edildikleri takdirde Türkiye Cumhuriyeti menşeli olarak kabul edilirler. Söz konusu maddelerin yeterli işçilik ve işlemden geçmiş olmaları gerekmez.
2. Türkiye Cumhuriyeti'nde gerçekleştirilen işçilik veya işlem, Madde 7'de belirtilen işlemlerin ötesine geçmez ise, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti'nde eklenen katma değerin, imalatta kullanılan paragraf l'de belirtilen diğer ülkeler veya alanlardan biri menşeli maddelerin kıymetini geçmesi halinde, elde edilen ürün Türkiye Cumhuriyeti menşeli olarak kabul edilir. Eğer bu gerçekleşmez ise, Türkiye Cumhuriyeti'ndeki imalat işlemlerinde kullanılan en yüksek kıymete sahip olan ürün dikkate alınarak elde edilen ürün, o ülke veya alan menşeli olarak kabul edilir.
3. Paragraf 1'de belirtilen ülkelerden biri menşeli ve Türkiye Cumhuriyeti'nde hiçbir işçilik veya işleme uğramamış ürünler, bu ülkelerden birine ihraç edilmeleri halinde menşe statülerini korurlar.
4. Bu maddede düzenlenen kümülasyon sadece;
(a) söz konusu ülkeler arasında, menşe statüsünün ve varış ülkesinin belirlenmesine ilişkin olarak, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması'nın (GATT) XXIV. Maddesi çerçevesinde bir tercihli ticaret anlaşmasının mevcut olması,
(b) ürünler veya kullanılan maddelerin, işbu Protokol'deki kurallarla aynı menşe kurallarının uygulanması ile menşe statüsü elde etmesi ve
(c) kümülasyon uygulamasına dair gerekli düzenlemelerin tamamlandığına ilişkin bildirimlerin, Türkiye Cumhuriyeti'nin veya Makedonya Cumhuriyeti'nin Resmî Gazete'sinde kendi iç prosedürlerine uygun olarak yayımlanması
halinde uygulanabilir.
Türkiye Cumhuriyeti, karşılık gelen menşe kuralları ile birlikte paragraf l'de belirtilen diğer ülkelerle uygulanan anlaşmaların ayrıntılarını Makedonya Cumhuriyeti'ne bildirir.
Ek V'teki ürünler bu maddede belirtilen kümülasyonun dışında bırakılacaktır.
Madde 4
Makedonya Cumhuriyeti'nde kümülasyon
1. Madde 2(2) hükümlerine tabi olarak, Türkiye Cumhuriyeti, Makedonya Cumhuriyeti veya Avrupa Birliği'nin İstikrar ve Ortaklık Süreci3'ne katılan ülke veya alan veya AT-Türkiye Ortaklık Konseyi'nin 22 Aralık 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Kararı4'nın kapsadığı Topluluk menşeli maddeler, Makedonya Cumhuriyeti'nde Madde 7'de belirtilen işlemlerin ötesinde bir işlemden geçmiş olmaları şartıyla, Makedonya Cumhuriyeti'nde elde edilmiş bir ürün içine dahil edildikleri takdirde Makedonya Cumhuriyeti menşeli olarak kabul edilirler. Söz konusu maddelerin yeterli işçilik ve işlemden geçmiş olmaları gerekmez.
2. Makedonya Cumhuriyeti'nde gerçekleştirilen işçilik veya işlem, Madde 7'de belirtilen işlemlerin ötesine geçmez ise, yalnızca Makedonya Cumhuriyeti'nde eklenen katma değerin, imalatta kullanılan paragraf 1'de belirtilen diğer ülkeler veya alanlardan biri menşeli maddelerin kıymetini geçmesi halinde, elde edilen ürün Makedonya Cumhuriyeti menşeli olarak kabul edilir. Eğer bu gerçekleşmez ise, Makedonya Cumhuriyeti'ndeki imalat işlemlerinde kullanılan en yüksek kıymete sahip olan ürün dikkate alınarak elde edilen ürün, o ülke veya alan menşeli olarak kabul edilir.
3. Paragraf 1’de belirtilen ülkelerden biri menşeli ve Makedonya Cumhuriyeti'nde hiçbir işçilik veya işleme uğramamış ürünler, bu ülkelerden birine ihraç edilmeleri halinde menşe statülerini korurlar.
4. Bu maddede düzenlenen kümülasyon sadece;
(a) söz konusu ülkeler arasında, menşe statüsünün ve varış ülkesinin belirlenmesine ilişkin olarak, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması'nın (GATT) XXIV. Maddesi çerçevesinde bir tercihli ticaret anlaşmasının mevcut olması,
(b) ürünler veya kullanılan maddelerin, işbu Protokol'deki kurallarla aynı menşe kurallarının uygulanması ile menşe statüsü elde etmesi ve
(c) kümülasyon uygulamasına dair gerekli düzenlemelerin tamamlandığına ilişkin bildirimlerin, Makedonya Cumhuriyeti'nin veya Türkiye Cumhuriyeti'nin Resmî Gazete'sinde kendi iç prosedürlerine uygun olarak yayımlanması
halinde uygulanabilir.
Makedonya Cumhuriyeti, karşılık gelen menşe kuralları ile birlikte paragraf 1'de belirtilen diğer ülkelerle uygulanan anlaşmaların ayrıntılarını Türkiye Cumhuriyeti'ne bildirir.
Ek V'teki ürünler bu maddede belirtilen kümülasyonun dışında bırakılacaktır.
Madde 5
Tamamen elde edilmiş ürünler
1. Aşağıdaki ürünler tamamen Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde elde edilmiş kabul edilirler:
(a) kendi topraklarından veya deniz yataklarından çıkartılan mineral ürünler;
(b) o ülkede hasat edilen bitkisel ürünler;
(c) o ülkede doğmuş ve yetiştirilmiş canlı hayvanlar;
(d) o ülkede yetiştirilmiş canlı hayvanlardan elde edilen ürünler;
(e) o ülkede avcılık veya balıkçılıkla elde edilen ürünler;
(f) Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti karasuları dışında kendi gemileri ile denizden elde edilen balıkçılık ürünleri ve diğer ürünler;
(g) münhasıran altparagraf (f)'de belirtilen ürünlerden kendi fabrika gemilerinin bordasında üretilen ürünler;
(h) yalnızca hammaddelerin geri kazanılmasına müsait, sadece sırt geçirmeye ve atık olarak kullanmaya elverişli kullanılmış lastikler dahil olmak üzere, toplanmış kullanılmış maddeler;
(i) o ülkede yapılan imalat işlemleri sonucu ortaya çıkan atık ve hurdalar;
(j) kendi karasuları dışında, münhasır işletme hakkına sahip olmaları kaydıyla deniz toprağı veya deniz toprağı altından çıkarılan ürünler;
(k) münhasıran altparagraf (a) ila (j)'de tanımlanan ürünlerden üretilen eşya.
2. l(f) ve (g) paragraflarındaki "kendi gemileri" ve "kendi fabrika gemileri" terimleri sadece aşağıda belirtilen gemi ve fabrika gemileri için uygulanır:
(a) Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde kayıtlı veya tescilli olanlar;
(b) Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti bayrağı altında seyredenler;
(c) en az yüzde 50'si Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti vatandaşlarına veya yönetim merkezi bu Devletlerden birinde bulunan, müdür veya müdürleri, Yönetim Kurulu veya Denetleme Kurulu Başkanı ve bu kurullar üyelerinin çoğunluğu Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti vatandaşı olan ve ilave olarak, ortaklık veya limited şirket durumunda, sermayesinin en az yarısı bu Devletlere veya anılan Devletlerin kamu kuruluşları ya da vatandaşlarına ait olanlar;
(d) yönetici ve yetkilileri Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti vatandaşı olanlar ve
(e) mürettebatının en az yüzde 75'i Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti
vatandaşı olanlar.
Madde 6
Yeterli işçilik veya işlem görmüş ürünler
1. Madde 2'ye göre, tamamen elde edilmemiş ürünler, Ek II'de yer alan listede belirtilen şartlar yerine getirildiği takdirde yeterli derecede işçilik veya işlem görmüş olarak kabul edilirler.
Yukarıda belirtilen şartlar, Anlaşma kapsamındaki tüm ürünler için, imalatta kullanılan menşeli olmayan maddeler üzerinde yapılması gerekli işçilik ve işlemleri gösterir ve sadece bu maddelerle ilgili olarak uygulanır. Bu nedenle, listedeki şartları yerine getirerek menşe statüsü kazanmış bir ürün başka bir ürünün imalatında kullanılırsa, onun bileşiminde yeraldığı ürüne tatbiki mümkün şartlar, kendisine uygulanmaz ve bunların imalatında kullanılmış olabilecek menşeli olmayan maddeler dikkate alınmaz.
2. Paragraf 1'e rağmen, listede belirtilen şartlar uyarınca bir ürünün imalatında kullanılmaması gereken menşeli olmayan maddeler aşağıdaki şartların yerine getirilmesine bağlı olarak kullanılabilir:
(a) toplam kıymetleri, ürünün fabrika çıkış fiyatının yüzde 10'unu geçmiyorsa;
(b) menşeli olmayan maddelerin azami değeri olarak listede verilmiş olan yüzdeler, bu paragrafın uygulanmasıyla aşılmamışsa.
Bu paragraf, Armonize Sistem'in 50 ila 63. Fasıllarındaki ürünlere uygulanmaz.
3. Paragraf 1 ve 2, Madde 7 hükümlerine tabi olarak uygulanır.
Madde 7
Yetersiz işçilik veya işlem
1. Paragraf 2'ye halel gelmeksizin, Madde 6'da belirtilen koşullar yerine getirilmiş olsun veya olmasın, aşağıdaki işlemler menşe statüsü vermek için yetersiz işçilik veya işlem olarak kabul edilir:
(a) nakliyat ve depolama süresince ürünlerin iyi şartlarda muhafazasını sağlamaya yönelik koruyucu işlemler;
(b) ambalaj ayırma ve birleştirme;
(c) yıkama; temizleme; toz, oksit, yağ, boya veya diğer tabakalardan arındırma;
(d) dokuma kumaşları ütüleme veya presleme;
(e) basit boyama ve cilalama işlemleri;
(f) tahıl ve pirinci kabuklarından ayırma, kısmi veya tam ağartma, parlatma ve perdahlama;
(g) şeker renklendirme veya şeker topaklarını biçimlendirme işlemleri;
(h) meyvelerin, kuruyemişlerin ve sebzelerin kabuklarını soyma, zarlarını ayıklama, çekirdeklerini çıkarma;
(i) keskinleştirme, basit bileme veya basit kesme;
(j) eleme, kalburdan geçirme, ayırma, tasnifleme, kalibrasyon, eşleştirme (maddelerden setler oluşturma dahil);
(k) basit şişeleme, tenekeye veya beherlere koyma, torbalama, sandıklama, kutulama, karton veya tahta üzerine yerleştirme ve tüm diğer basit paketleme işlemleri;
(1) ürün veya paketler üzerine marka, etiket, logo ve diğer benzeri ayırt edici işaretleri yapıştırma veya basma işlemleri;
(m) farklı türde olmalarına bakılmaksızın ürünlerin basit karıştırılma işlemleri; şekerin diğer herhangi bir madde ile karıştırılması;
(n) tamamlanmış bir ürün oluşturmak üzere parçaların basit montajı veya ürünlerin parçalarına ayrılması;
(o) (a) ila (n)'de belirtilen işlemlerin iki veya daha fazlasının bir arada yapılması;
(p) hayvan kesimi.
2. Belirli bir ürüne uygulanan işçilik veya işlemin paragraf 1 hükümleri çerçevesinde yetersiz kabul edilip edilmeyeceğine karar verilirken, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde gerçekleştirilen işlemlerin tümü bir arada mütalaa edilir.
Madde 8
Nitelendirme birimi
1. Bu Protokol hükümlerinin uygulanması amacıyla, nitelendirme birimi, Armonize Sistem nomenklatürünü kullanarak sınıflandırma yapılırken temel birim olarak kabul edilen belirli bir üründür.
Buna göre,
(a) muhtelif maddelerin montajı veya gruplandırılmasından oluşan bir ürün, Armonize Sistem'de tek bir pozisyonda sınıflandırıldığında, bu ürünün tümü, nitelendirme birimini oluşturur.
(b) bir sevkiyat, Armonize Sistem'de aynı pozisyon içinde sınıflandırılan belli sayıda aynı üründen oluşuyorsa, her bir ürün bu Protokol hükümlerinin uygulanışı sırasında münferiden değerlendirilmelidir.
2. Armonize Sistem'in 5. Genel Kuralı çerçevesinde ambalaj, sınıflandırma açısından ürüne dahil ediliyorsa, menşe tespiti açısından da dahil edilir.
Madde 9
Aksesuarlar, yedek parçalar ve aksam
Bir teçhizat, makine, alet veya araç parçası beraberinde teslim edilen normal bir teçhizatın bölümü durumundaki ve fiyata dahil edilmiş bulunan veya ayrıca fatura edilmemiş olan aksesuarlar, yedek parçalar ve aksam; söz konusu teçhizat, makine, alet veya araç içinde mütalaa edilir.
Madde 10
Setler
Armonize Sistem'in 3. Genel Kuralı'nda tanımlanan setler, tüm bileşenleri menşeli olduğunda menşeli olarak kabul edilir. Ancak, bir set menşeli ve menşeli olmayan ürünlerden oluştuğunda, menşeli olmayan ürünlerin kıymeti, setin fabrika çıkış fiyatının yüzde 15'ini aşmıyorsa, set bir bütün olarak menşeli olarak kabul edilir.
Madde 11
Nötr elemanlar
Bir ürünün menşeli olup olmadığını belirlemek için, imalatında kullanılabilecek;
(a) enerji ve yakıt;
(b) tesis ve teçhizat;
(c) makine ve aletler;
(d) ürünün nihai bileşimine girmeyen ve girmesi amaçlanmayan eşyanın
menşeini belirlemek gerekmez.
BAŞLIK III
ÜLKESEL GEREKLİLİKLER
Madde 12
Ülkesellik ilkesi
1. Madde 3 ve 4 ile bu maddenin 3. paragrafında belirtilen durumlar hariç olmak üzere Başlık II'de yer alan menşe statüsü kazanılmasına ilişkin koşullar, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti’nde kesintisiz olarak yerine getirilmelidir.
2. Madde 3 ve 4'te belirtilen durumlar dışında Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nden başka bir ülkeye ihraç edilmiş olan menşeli eşyanın, geri gelmesi halinde, aşağıdaki hususlar gümrük idarelerini tatmin edecek şekilde ispat edilmediği takdirde, menşeli olmadığı kabul edilir:
(a) geri gelen eşyanın, ihraç edilmiş eşya ile aynı olduğu ve
(b) söz konusu ülkede bulunma veya ihraç edilme süresi içerisinde, iyi koşullarda muhafaza edilmeleri için gerekli olanların ötesinde herhangi bir işleme tabi tutulmadığı.
3. Başlık II’de belirlenen kurallar uyarınca kazanılan menşe statüsü, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nden ihraç edilen ve daha sonra yeniden ithal edilen maddeler üzerinde, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti dışında yapılan işçilik veya işlemden, aşağıdaki koşulların sağlanması halinde etkilenmeyecektir:
(a) Söz konusu maddeler tamamen Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde elde edilmişler veya ihraç edilmelerinden önce Madde 7'de belirtilen işlemlerin ötesinde bir işçilik veya işlemden geçmişlerdir ve
(b) Bu durum, gümrük idarelerinin aşağıdaki hususlar konusunda tatmin edilmesi ile kanıtlanır:
(i) geri gelen eşya ihraç edilen maddelerin işçilik veya işlemden geçirilmesi ile elde edilmiştir ve
(ii) bu madde hükümlerinin uygulanması ile Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti dışında kazanılan toplam katma değer, menşe statüsü talebine konu nihai ürünün fabrika çıkış fiyatının yüzde 10'unu aşmamaktadır.
4. Paragraf 3'ün amaçları açısından, Başlık II’de düzenlenen menşe statüsünün kazanılması için gerekli koşullar, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti dışında yapılan işçilik ve işlemlere uygulanamaz. Fakat, nihai ürünün menşe statüsünün belirlenmesinde, ürüne dahil edilen menşeli olmayan her madde için Ek II'deki listede belirlenen bir azami kıymet bulunduğu durumda, bu madde hükümlerinin uygulanmasıyla, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti dışında kazanılmış katma değerle birlikte dikkate alındığında, ilgili taraf ülkede ürüne dahil edilen menşeli olmayan maddelerin toplam kıymeti belirlenen yüzdeyi aşmayacaktır.
5. Paragraf 3 ve 4'ün hükümlerinin uygulanması amacıyla, "toplam katma değer", orada dahil edilen maddelerin kıymetlerini de içerecek şekilde, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti dışında oluşan tüm maliyetler anlamında kullanılır.
6. Paragraf 3 ve 4'ün hükümleri, Ek II'deki listede düzenlenen koşulları yerine getirmeyen veya sadece Madde 6(2)'de yer alan genel tolerans kuralının uygulanması ile yeterli işçilik veya işlemden geçmiş olduğu kabul edilen ürünler için uygulanmaz.
7. Paragraf 3 ve 4'ün hükümleri Armonize Sistem'in 50 ila 63. Fasıllarındaki ürünlere uygulanmaz.
8. Bu Maddenin hükümleri tarafından kapsanan türde ve Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti dışında yapılan herhangi bir işçilik veya işlem, hariçte işleme veya benzeri düzenlemeler vasıtasıyla yürütülür.
Madde 13
Doğrudan nakliyat
1. Anlaşma hükümlerinde sağlanan tercihli muamele sadece işbu Protokol'ün gerekliliklerini yerine getirmiş, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti arasında doğrudan veya Madde 3 ve 4'te belirtilen diğer ülkeler ile toprakları üzerinden nakledilen ürünler için uygulanır. Bununla beraber tek bir sevkiyatı oluşturan ürünler, aktarma veya geçici depolama yoluyla, ancak transit geçtiği veya depolandığı ülkenin gümrük idarelerinin gözetimi altında olmaları ve boşaltma, tekrar yükleme veya iyi koşullarda muhafaza etmeye yönelik işlemler dışında bir işlemden geçmemiş olmaları koşullarıyla, gerektiğinde başka ülkeler üzerinden nakledilebilirler.
Menşeli ürünler, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti dışındaki ülkeler üzerinden boru hattı ile nakledilebilirler.
2. Paragraf l'de yer alan şartların sağlandığı, ithalatçı ülke gümrük idaresine aşağıdaki belgelerin ibrazıyla ispatlanır:
(a) ihracatçı ülkeden, transit ülkesi yoluyla geçişi kapsayan tek bir sevk evrakı veya
(b) transit ülkesi gümrük idaresince düzenlenen,
(i) ürünlerin tam bir tanımını veren;
(ii) ürünlerin boşaltma ve tekrar yükleme tarihlerini ve uygulanabildiği hallerde kullanılan gemi veya diğer nakil araçlarının adlarını gösteren ve
(iii) ürünlerin transit ülkesi içinde hangi koşullarda kalmış olduğunu kanıtlayan
bir belge veya
(c) bunların temin edilememesi halinde, diğer kanıtlayıcı belgeler.
Madde 14
Sergiler
1. Madde 3 ve 4'te belirtilenler dışında başka bir ülke veya alana sergilenmek üzere gönderilen ve sergiden sonra Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'ne ithal edilmek üzere satılan menşeli ürünler, aşağıdaki durumlar hakkında gümrük idarelerinin tatmin edilmesi kaydıyla, ithalatta Anlaşma hükümlerinden yararlanırlar:
(a) bir ihracatçının bu ürünleri Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nden serginin yapıldığı ülkeye nakletmesi ve orada sergilemesi;
(b) ürünlerin bu ihracatçı tarafından Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'ndeki bir kişiye satılması veya tasarrufuna verilmesi;
(c) ürünlerin sergi süresi içinde veya sergiden hemen sonra, sergilenmek üzere gönderildikleri durumda sevkedilmesi ve
(d) ürünlerin sergilenmek üzere gönderildikleri andan itibaren, bu sergide teşhir edilmek dışında başka bir amaçla kullanılmaması.
2. Başlık V hükümleri uyarınca bir menşe ispat belgesi hazırlanmalı veya düzenlenmeli ve ithalatçı ülkenin gümrük idaresine normal şartlarda ibraz edilmelidir. Serginin adı ve adresi bu belgede gösterilmelidir. Gerektiğinde, ürünlerin sergilendikleri koşullara dair ek kanıtlayıcı belgeler istenebilir.
3. Paragraf 1, özel amaçla yabancı ürün satmak üzere kurulmuş işyeri veya mağazalarda düzenlenmemiş olan, süresi zarfında eşyanın gümrük denetimi altında kaldığı her türlü ticaret, sanayi, tarım ve el sanatları sergi, fuar veya benzeri umumi gösterilere uygulanır.
BAŞLIK IV
GERİ ÖDEME VEYA MUAFİYET
Madde 15
Gümrük vergilerinde geri ödemenin veya muafiyetin yasaklanması
1. Başlık V hükümleri çerçevesinde menşe ispat belgesi düzenlenen veya hazırlanan; Türkiye Cumhuriyeti, Makedonya Cumhuriyeti veya Madde 3 ve 4'te belirtilen diğer ülkeler veya topraklardan biri menşeli ürünlerin imalatında kullanılan menşeli olmayan maddeler, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde her ne türde olursa olsun gümrük vergilerinin geri ödenmesine veya bunlardan muafiyete tabi değildirler.
2. Paragraf l'deki yasak, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde imalatta kullanılan maddelere uygulanabilen gümrük vergisi veya eş etkili vergilerin, ürünlerin söz konusu maddelerden elde edilip ihraç edildiği ve dahilde kullanım için alıkonmadığı hallerde, kısmen veya tamamen iadesi veya muaf tutulması veya ödenmemesi yönündeki her türlü düzenlemeye, bu tür iade veya ödemelerin fiilen veya açıkça geçerli olduğu durumlarda uygulanır.
3. Bir menşe ispat belgesi kapsamındaki ürünlerin ihracatçısı, menşeli olmayan maddeler kullanılarak üretilen söz konusu ürünlere geri ödeme sağlanmadığını ve bu maddelere uygulanabilen tüm gümrük vergileri veya eş etkili vergilerin fiilen ödendiğini ispat eden tüm uygun belgeleri gümrük yetkililerinin talebi üzerine herhangi bir zamanda ibraz etmeye hazır olmalıdır.
4. Paragraf 1 ila 3 hükümleri, Madde 8(2)'de belirtilen ambalajlara, Madde 9'da belirtilen aksesuar, yedek parça ve aksama ve Madde 10'da belirtilen set halindeki ürünler açısından da, menşeli olmamaları halinde uygulanır.
5. Paragraf 1 ila 4 hükümleri, yalnızca Anlaşma'nın uygulandığı türden maddelere uygulanır. Ayrıca bu hükümler, Anlaşma hükümleri uyarınca ihracatta uygulanabilen tarım ürünleri için ihracat iadesi sisteminin işlemesine engel teşkil etmezler.
BAŞLIK V
MENŞE İSPAT BELGESİ
Madde 16
Genel koşullar
1. Türkiye Cumhuriyeti menşeli ürünler Makedonya Cumhuriyeti'ne ve Makedonya Cumhuriyeti menşeli ürünler Türkiye Cumhuriyeti'ne ithal edilirken, aşağıdaki belgelerden birinin ibrazı üzerine işbu Anlaşma'dan yararlanabilirler:
(a) Bir örneği Ek III'te yer alan EUR.l Dolaşım Sertifikası veya
(b) Madde 22(1)'de belirtilen durumlarda, ihracatçı tarafından verilen, söz konusu ürünleri teşhislerini mümkün kılmaya yeterli ayrıntıda tanımlayan fatura, teslimat notu veya başka herhangi bir ticari belge üzerinde belirtilen, bundan sonra "fatura beyanı" olarak atıfta bulunulacak olan bir beyan; fatura beyanı metni Ek IV'te yer almaktadır.
2. Paragraf l'e rağmen, işbu Protokol anlamındaki menşeli ürünler Madde 27'de tanımlanan durumlarda, yukarıda bahsedilen belgelerden birinin ibrazına gerek olmaksızın Anlaşma'dan yararlanırlar.
Madde 17
EUR.1 Dolaşım Sertifikası'nın düzenlenme işlemleri
1. EUR.1 Dolaşım Sertifikası, ihracatçının veya ihracatçının sorumluluğunda yetkili temsilcisinin yazılı müracaatına binaen, ihracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından düzenlenir.
2. Bu amaçla, ihracatçı veya yetkili temsilcisi, örnekleri Ek III'te yer alan EUR.l Dolaşım Sertifikası ve müracaat formunu doldurur. Bu formlar, Anlaşma'nın düzenlendiği dillerden birinde ve ihracatçı ülkenin iç mevzuat hükümleri çerçevesinde doldurulur. Eğer el yazısı kullanılırsa matbaa harfleriyle ve mürekkeple doldurulur. Eşyanın tanımı, bu amaçla ayrılmış kutu içine boş satır bırakılmaksızın yapılmalıdır. Eğer kutunun tamamı dolmaz ise, tanımın son satırının altına bir yatay çizgi çekilerek, boş alan çapraz bir çizgi ile kapatılır.
3. EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi için müracaatta bulunan ihracatçı, EUR.l Dolaşım Sertifikası'nı verecek ihracatçı ülkenin gümrük idaresinin talep edebileceği, söz konusu eşyanın menşe statüsü ile işbu Protokol’ün diğer koşullarının yerine getirilmiş olduğunu tevsik eden tüm ilgili vesaiki herhangi bir zamanda ibraz etmeye hazırlıklı olur.
4. Söz konusu ürünlerin, işbu Protokolün diğer gerekliliklerini karşılaması ve Türkiye Cumhuriyeti, Makedonya Cumhuriyeti veya Madde 3 ve 4'te belirtilen diğer ülkeler veya topraklardan biri menşeli olduğunun kabul edilmesi durumunda, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti gümrük idareleri tarafından bir EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenir.
5. EUR.l Dolaşım Sertifikalarını düzenleyen gümrük idareleri, ürünlerin menşe statüsünün ve işbu Protokol'ün diğer koşullarının yerine getirildiğinin kontrolü için gereken her tedbiri alırlar. Bu amaçla, her türlü delil talebinde bulunma ve ihracatçının hesaplarında denetleme yapma veya gerekli görülen başka herhangi bir kontrol hakkına sahiptirler. EUR.l Dolaşım Sertifikalarını düzenleyen gümrük idareleri, Paragraf 2'de atıfta bulunulan formların usulünce doldurulmasını da sağlarlar. Özellikle, ürünün tanımı için ayrılmış bulunan boşluğun, her türlü sahte ilaveler yapılması imkanını ortadan kaldıracak şekilde doldurulmuş olduğunu kontrol ederler.
6. EUR.1 Dolaşım Sertifikası'nın düzenlendiği tarih, sertifika üzerindeki 11 numaralı kutuda gösterilir.
7. EUR.l Dolaşım Sertifikası, gümrük idaresince düzenlenerek fiili ihracatın gerçekleştiği veya kesinleştiği anda, ihracatçının kullanımına verilir.
Madde 18
Sonradan düzenlenen EUR.1 Dolaşım Sertifikası
1. Madde 17(7)'ye rağmen, aşağıdaki durumlarda, EUR.l Dolaşım Sertifikası istisnai olarak, ait olduğu eşyanın ihracatından sonra düzenlenebilir:
(a) hatalar, istenmeyerek yapılan ihmaller veya özel durumlar nedeniyle, ihracat esnasında düzenlenmemiş ise veya
(b) Gümrük idareleri, bir EUR.1 Dolaşım Sertifikası'nın düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatta kabul edilmemiş olduğu hususunda, tatmin edilirlerse.
2. Paragraf 1’in uygulanması açısından, ihracatçı, müracaatında EUR.l Dolaşım Sertifikası'nın ait olduğu ürünlerin ihracat yer ve tarihini ve talebinin gerekçelerini belirtmek zorundadır.
3. Gümrük idareleri, ancak ihracatçının müracaatındaki bilgilerin mütekabil dosya ile uyumlu olduğunu doğruladıktan sonra, sonradan EUR.l Dolaşım Sertifikası düzenleyebilirler.
4. Sonradan verilen EUR.l Dolaşım Sertifikaları, aşağıdaki İngilizce ibareyi taşımalıdır:
"ISSUED RETROSPECTIVELY"
5. Paragraf 4'te belirtilen ibare, EUR.l Dolaşım Sertifikası'nın “Gözlemler” kutusuna konulur.
Madde 19
İkinci Nüsha EUR.1 Dolaşım Sertifikası Düzenlenmesi
1. EUR.1 Dolaşım Sertifikası'nın çalınması, kaybolması veya hasar görmesi halinde ihracatçı, belgeyi düzenleyen gümrük idaresine, elindeki ihracat belgelerine dayanarak ikinci bir nüsha tanzim etmesi için müracaat edebilir.
2. Bu şekilde düzenlenen ikinci nüsha, aşağıdaki İngilizce ibareyi taşımalıdır:
“DUPLICATE”
3. Paragraf 2'de belirtilen ibare, EUR.l Dolaşım Sertifikası'nın "Gözlemler" kutusuna konulur.
4. Orijinal EUR.l Dolaşım Sertifikası'nın veriliş tarihini taşıması gereken ikinci nüsha bu tarihten itibaren hüküm ifade eder.
Madde 20
Önceden düzenlenmiş veya hazırlanmış bir menşe ispat belgesine istinaden
EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi
Menşeli ürünler Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde bir gümrük idaresinin kontrolü altında iken, söz konusu ürünlerin tamamı veya bir bölümünü Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti içinde başka bir yere göndermek amacıyla, orijinal menşe ispat belgesinin bir veya daha fazla EUR.1 Dolaşım Sertifikası ile değiştirilmesi mümkündür. Değiştirilen EUR.1 Dolaşım Sertifikası/Sertifikaları, ürünleri kontrolü altında bulunduran gümrük idaresi tarafından düzenlenir.
Madde 21
Muhasebesel ayırım
1. Aynı ve birbirleri yerine geçebilen menşeli ve menşeli olmayan madde stoklarının ayrı tutulmasının önemli maliyetler ve somut güçlükler doğurduğu hallerde, ilgililerin yazılı talebi üzerine gümrük idaresi, bu stokların yönetiminde "muhasebesel ayırım" yöntemi (bundan sonra "yöntem" olarak adlandırılacaktır) adı verilen yöntemin kullanılmasına izin verebilir.
2. Bu yöntem, belirli bir referans dönemi için, elde edilen "menşeli" kabul edilebilecek ürün sayısının, stoklar fiziksel ayırıma tabi tutulduğunda elde edilecek olanla aynı olmasını sağlayabilmelidir.
3. Gümrük idaresi paragraf 1’de belirtilen bu izni, gerekli görebileceği her türlü koşula bağlı olarak verebilir.
4. Bu yöntem ve bu amaca yönelik başvuru, ürünlerin imal edildiği ülkede uygulanan genel muhasebe ilkelerine göre uygulanır ve kaydı tutulur.
5. Bu yöntemden yararlanan, menşeli kabul edilebilecek ürün miktarı için, yerine göre menşe ispat belgesi düzenleyebilir veya bunun için başvuruda bulunabilir. Gümrük idaresinin talebi üzerine, yararlanan, stoklarının nasıl işletildiğine dair bir bildirge sunar.
6. Gümrük idaresi, iznin kullanımını izler ve her ne suretle olursa olsun, yararlananın, izni uygunsuz kullandığı veya bu Protokolde belirlenen diğer herhangi bir koşulu yerine getiremediği her durumda bu izni geri alabilir.
Madde 22
Fatura beyanında bulunma koşulları
1. Madde 16(l)(b)'de atıfta bulunulan fatura beyanı;
(a) Madde 23 anlamında bir onaylanmış ihracatçı tarafından veya
(b) toplam kıymeti 6000 Euro'yu geçmeyen menşeli ürünler ihtiva eden ve bir veya daha fazla paketten oluşan bir sevkiyat için, herhangi bir ihracatçı tarafından
hazırlanabilir.
2. Fatura beyanı, söz konusu ürünlerin Türkiye Cumhuriyeti, Makedonya Cumhuriyeti veya Madde 3 ve 4'te belirtilen diğer ülkeler veya topraklardan biri menşeli olduğunun kabulü ve işbu Protokol'ün diğer koşullarının sağlanması halinde hazırlanabilir.
3. Fatura beyanında bulunan ihracatçı, ihracatçı ülkenin gümrük idaresinin talebi üzerine, söz konusu eşyanın menşe statüsü ile işbu Protokol'ün diğer koşullarının yerine getirilmiş olduğunu tevsik eden tüm ilgili vesaiki her an ibraz etmeye hazırlıklı olur.
4. Fatura beyanı, ihracatçı tarafından, metni Ek IV'te verilen ve aynı ekteki dillerden birinde ihracatçı ülkenin iç mevzuat hükümleriyle uyumlu olarak fatura, teslimat notu veya başka bir ticari belge üzerine daktilo edilmesi, damgalanması veya basılmasıyla hazırlanır. Eğer beyan el yazısı ile yapılırsa, matbaa harfleriyle ve mürekkeple yazılır.
5. Fatura beyanı, ihracatçının kendi el yazısı ile atacağı orijinal imzasını ihtiva etmelidir. Ancak, Madde 23 anlamında onaylanmış ihracatçıdan, kendi adıyla hazırlanmış herhangi bir fatura beyanının kendi el yazısıyla imzalanmış addedilerek tüm sorumluluğunu üzerine aldığına dair yazılı bir taahhütnameyi ihracatçı ülkenin gümrük idaresine vermiş olması koşuluyla, bu beyanı imzalama şartı aranmaz.
6. Bir fatura beyanı, ihracatçı tarafından ait olduğu ürünlerin ihracatı sırasında veya ait olduğu ürünlerin ithalatından itibaren iki yıl içinde ithalatçı ülkede ibrazı koşuluyla, ihracattan sonra hazırlanabilir.
Madde 23
Onaylanmış ihracatçı
1. İhracatçı ülkenin gümrük idaresi, bu Anlaşma kapsamındaki ürünlerin sık aralıklarla sevkiyatını yapmakta olan herhangi bir ihracatçıyı, (Bundan sonra "onaylanmış ihracatçı" olarak adlandırılacaktır.) söz konusu ürünlerin kıymetine bakılmaksızın fatura beyanında bulunabilmesi konusunda yetkili kılabilir. Böyle bir yetki talebinde bulunan ihracatçı, ürünlerin menşe statüsü ile işbu Protokol’ün diğer koşullarının yerine getirildiğini doğrulamak üzere gümrük idarelerine tatmin edici her türlü gerekli garantiyi vermek mecburiyetindedir.
2. Gümrük idaresi, onaylanmış İhracatçı statüsünü, kendisinin uygun gördüğü herhangi bir şarta bağlı olarak verebilir.
3. Gümrük idaresi, onaylanmış ihracatçıya, fatura beyanında yer almak üzere, bir gümrük onay numarası verir.
4. Gümrük idaresi, onaylanmış ihracatçının bu yetki kullanımını takip eder.
5. Gümrük idaresi, vermiş olduğu yetkiyi herhangi bir anda geri alabilir. Onaylanmış ihracatçı paragraf 1 'de belirtilen garantiyi artık vermez, paragraf 2'de belirtilen şartları artık yerine getirmez veya yetkiyi doğru olmayan bir şekilde kullanırsa, gümrük idaresi bu tasarrufta bulunur.
Madde 24
Menşe ispat belgesinin geçerliliği
1. Bir menşe ispat belgesi ihracatçı ülkede düzenleniş tarihinden itibaren dört ay süreyle geçerli olur ve bu süre zarfında ithalatçı ülkenin gümrük idarelerine ibraz edilmek zorundadır.
2. Paragraf l'de belirtilen son ibraz tarihinden sonra ithalatçı ülkenin gümrük idaresine ibraz edilen menşe ispat belgeleri, bu belgelerin belirlenmiş son tarihe kadar ibraz edilememesinin istisnai durumlardan kaynaklanması halinde tercihli muamele uygulanmak üzere kabul edilebilir.
3. Diğer geç ibraz hallerinde ithalatçı ülkenin gümrük idaresi, ürünlerin belirtilen son tarihten önce sunulmuş olması kaydıyla menşe ispat belgelerini kabul edebilir.
Madde 25
Menşe ispat belgesinin ibrazı
Menşe ispat belgeleri, ithalatçı ülkedeki usullere uygun olarak bu ülkenin gümrük idaresine ibraz edilir. Anılan idare, menşe ispat belgesinin çevirisini, ve ayrıca, ürünlerin Anlaşma'nın uygulanmasının gerektirdiği koşulları sağladığına ilişkin ithalatçının beyanı ile birlikte ithalat beyannamesini de talep edebilir.
Madde 26
Parçalar halinde ithalat
İthalatçının talebi üzerine ve ithalatçı ülkenin gümrük idaresince belirlenen şartlara binaen, Armonize Sistem'in 2(a) Genel Kuralı anlamındaki birleştirilmemiş veya monte edilmemiş halde olan ve Armonize Sistem'in XVI ve XVII. bölümlerinde veya 7308 ve 9406 pozisyonlarında yer alan ürünlerin, parçalar halinde ithal edilmesi halinde, bu tür ürünler için tek bir menşe ispat belgesi, ilk parçanın ithalatı sırasında gümrük idaresine ibraz edilir.
Madde 27
Menşe ispat belgesinden muafiyet
1. Gerçek kişilerden gerçek kişilere küçük paketler halinde gönderilen veya yolcunun zati eşyasını oluşturan ürünler, ticari amaçlarla ithal edilmemişlerse ve işbu Protokol'ün şartlarına uydukları beyan edilirse ve böyle bir beyanın doğruluğundan şüphe edilmiyorsa, menşe ispat belgesinin ibrazına gerek olmaksızın menşeli olarak kabul edilirler. Posta ile gönderilen ürünler için bu beyan, CN22/CN23 gümrük beyannamesi üzerinde veya bu belgeye eklenen bir kağıt üzerinde yapılabilir.
2. Arızî olarak yapılan ve yalnızca alıcıların veya yolcuların veya bunların ailesinin kişisel kullanımına yönelik ürünlerin ithalatı, ürünlerin cinsinden ve miktarından ticari amaç güdülmediği aşikarsa, ticari amaçlı ithalat olarak kabul edilmez.
3. Ayrıca, ürünlerin toplam kıymeti küçük paketler için 500 Euro'yu veya yolcunun zati eşyasını oluşturan ürünler için 1200 Euro'yu aşamaz.
Madde 28
Destekleyici belgeler
Madde 17(3) ve 22(3)'te belirtilen, bir EUR.1 Dolaşım Sertifikası veya fatura beyanı kapsamındaki ürünlerin Türkiye Cumhuriyeti, Makedonya Cumhuriyeti veya Madde 3 ve 4'te belirtilen diğer ülkeler veya topraklardan biri menşeli olduğunu ve işbu Protokol'ün diğer koşullarını yerine getirdiğini tevsik etmek amacıyla kullanılan belgeler, bunların yanında aşağıda belirtilenleri de içerebilir:
(a) ihracatçı veya tedarikçi tarafından, söz konusu eşyanın elde edilmesi için gerçekleştirilen işlemleri belgeleyici nitelikte, örneğin hesaplarında veya iç muhasebesinde yer alan doğrudan deliller;
(b) Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde düzenlenmiş veya hazırlanmış, imalatta kullanılan maddelerin menşe statüsünü tevsik eden, iç mevzuat uyarınca kullanılan belgeler;
(c) Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde düzenlenmiş veya hazırlanmış, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde maddeler üzerinde yapılan işçilik veya işlemi tevsik eden, iç mevzuat uyarınca kullanılan belgeler;
(d) Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nde işbu Protokol uyarınca veya Madde 3 ve 4'te belirtilen diğer ülkeler veya topraklarda ise bu Protokol hükümleriyle aynı menşe kurallarına göre olarak düzenlenmiş veya hazırlanmış olan, kullanılmış maddelerin menşe statüsünü tevsik eden EUR.l Dolaşım Sertifikaları veya fatura beyanları;
(e) Madde 12'nin uygulanması açısından, söz konusu maddenin gerekliliklerinin karşılandığını ispat eden ve Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti, dışında gerçekleştirilen işçilik veya işlemlere ilişkin uygun kanıtlar.
Madde 29
Menşe ispat belgeleri ile destekleyici belgelerin muhafazası
1. EUR.l Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi için müracaatta bulunan ihracatçı, Madde 17(3)'te belirtilen vesaiki en az üç yıl muhafaza eder.
2. Fatura beyanında bulunan ihracatçı, işbu beyanın bir nüshasını ve Madde 22(3)'te belirtilen vesaiki en az üç yıl muhafaza eder.
3. İhracatçı ülkenin EUR.l Dolaşım Sertifikası düzenleyen gümrük idaresi, Madde 17(2)'de belirtilen müracaat formunu en az üç yıl muhafaza eder.
4. İthalatçı ülkenin gümrük idaresi, kendisine ibraz edilen EUR.l Dolaşım Sertifikaları ve fatura beyanlarını en az üç yıl muhafaza eder.
Madde 30
Farklılıklar ve şekli hatalar
1. Menşe ispat belgesi üzerindeki ibareler ile ürünlerin ithalat işlemlerini yerine getirmek amacıyla gümrük idarelerine ibraz edilen belgeler üzerindeki ibareler arasında bulunabilecek küçük tutarsızlıklar, sunulan ürünlere karşılık geldiğinin usulünce tespit edilmesi kaydıyla, menşe ispat belgesini kendiliğinden geçersiz kılmaz.
2. Menşe ispat belgesi üzerindeki ifadelerin doğruluğu üzerinde şüphe yaratması söz konusu olmayan, daktilo hatası gibi bariz şekli hatalar, menşe ispat belgesinin reddedilmesini gerektirmez.
Madde 31
Euro cinsinden ifade edilen tutarlar
1. Madde 22(1)(b) ve 27(3) hükümlerinin uygulanması için, eşyanın Euro dışında bir para birimi üzerinden faturalandırıldığı durumlarda, Türkiye Cumhuriyeti, Makedonya Cumhuriyeti veya Madde 3 ve 4'te belirtilen diğer ülkeler veya toprakların ulusal para birimleri cinsinden ifade edilen ve Euro tutarına eşit tutarlar, ilgili ülkelerin her biri tarafından yıllık olarak sabitlenir.
2. Bir sevkiyat, ilgili ülke tarafında sabitlenen tutara göre, faturanın düzenlendiği para birimine atıf yapılmak suretiyle, Madde 22(l)(b) ve 27(3) hükümlerinden yararlanır.
3. Belirli bir ulusal para biriminde kullanılacak tutarlar, Ekim ayının ilk iş günü kurundan ifade edilen Euro cinsinden tutarlara eşit olur ve bir sonraki yılın 1 Ocak gününden itibaren uygulanır. Türkiye Cumhuriyeti ve Makedonya Cumhuriyeti ilgili tutarları birbirlerine 15 Ekim'e kadar bildirirler.
4. Bir ülke, Euro cinsinden ifade edilen bir tutarın kendi ulusal para birimine çevrilmesinin sonucunda ortaya çıkan tutarda, aşağı veya yukarı doğru yuvarlama yapabilir. Yuvarlanan tutarlar, çevirme işlemi sonucunda ortaya çıkan tutarın yüzde 5'inden farklı olamaz. Bir ülke, paragraf 3'te öngörülen yıllık ayarlama zamanında yapılan çevirme işlemi, ulusal birim cinsinden eşdeğerinin yuvarlama yapılmaksızın yüzde 15'inden daha düşük bir artışla sonuçlanıyorsa, Euro cinsinden ifade edilen tutarın eşdeğeri ulusal para karşılığını, değiştirmeden koruyabilir. Çevirme işlemi ulusal para eşdeğerinde bir düşüşle sonuçlanıyorsa, bu eşdeğer değiştirilmeden korunabilir.
5. Euro cinsinden ifade edilen tutarlar, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti'nin talebi üzerine Ortak Komite tarafından gözden geçirilir. Gözden geçirme sırasında Ortak Komite, belirtilen limitlerin gerçekteki etkilerinin korunmasının istenilip istenilmediğini değerlendirir. Bu amaçla, Euro cinsinden ifade edilen tutarları değiştirmeye karar verebilir.
BAŞLIK VI
İDARİ İŞBİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ
Madde 32
Karşılıklı yardım
1. Türkiye Cumhuriyeti ile Makedonya Cumhuriyeti'nin gümrük idareleri birbirlerine, yetkili gümrük idareleri vasıtasıyla kendi gümrük idarelerinde EUR.l Dolaşım Sertifikası düzenlenmesinde kullanılan mühürlerin örnek baskılarını ve EUR.1 Dolaşım Sertifıkaları'nın ve fatura beyanlarının sonradan kontrolünden sorumlu gümrük idarelerinin adreslerini sağlarlar.
2. Bu Protokol'ün düzgün uygulanmasını teminen, Türkiye Cumhuriyeti ve Makedonya Cumhuriyeti, yetkili gümrük idareleri vasıtasıyla, birbirlerine EUR.1 Dolaşım Sertifikaları veya fatura beyanlarının geçerliliklerinin ve bu vesaikte yer alan bilgilerin doğruluğunun kontrolünde yardımcı olurlar.
Madde 33
Menşe ispat belgelerinin kontrolü
1. Menşe ispat belgelerinin sonradan kontrolü, sondaj usulü ile veya ithalatçı ülke gümrük idaresinin bu belgelerin geçerliliğine, söz konusu ürünlerin menşe statüsüne veya işbu Protokol'ün diğer koşullarının yerine getirilişine ilişkin makul şüphesi olduğu her an yapılır.
2. Paragraf 1 hükümlerini yerine getirmek amacıyla, ithalatçı ülkenin gümrük idaresi, EUR.1 Dolaşım Sertifikası ve fatura ile, eğer ibraz edilmiş ise fatura beyanını, yahut bu vesaikin birer kopyasını, gerektiğinde araştırmanın gerekçelerini de belirterek ihracatçı ülkenin gümrük idaresine geri gönderir. Menşe ispat belgesinde yer alan bilgilerin doğru olmadığı kanaatini uyandıran elde edilmiş tüm belge ve bilgi, kontrol talebini desteklemek üzere gönderilir.
3. Kontrol, ihracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından yapılır. Bu amaçla, ihracatçı ülkenin gümrük idaresi, her türlü delil talep etme ve ihracatçının hesaplarını denetleme veya gerekli gördüğü diğer kontrolleri yapabilme yetkisine sahip olur.
4. Eğer ithalatçı ülkenin gümrük idaresi, kontrol sonucunun beklenmesi süresinde söz konusu ürünlere tercihli, muamele tanınmasını askıya almaya karar verirse, ürünlerin takdir edilen ihtiyati tedbirlere bağlı olarak serbest bırakılmasını ithalatçıya önerir.
5. Kontrol talebinde bulunan gümrük idaresi, bu kontrolün sonuçlarından mümkün olan en kısa zamanda haberdar edilir. Bu sonuçlar, belgelerin gerçek olup olmadığını, söz konusu ürünlerin Türkiye Cumhuriyeti, Makedonya Cumhuriyeti veya Madde 3 ve 4'te belirtilen diğer ülkeler veya topraklardan biri menşeli olarak kabul edilip edilemeyeceğini ve işbu Protokol'ün diğer koşullarına uyup uymadıklarını açıkça belirtmelidir.
6. Makul şüphe olması halinde, kontrol talebine on ay içinde cevap alınamaz veya cevap söz konusu belgenin gerçekliğinin veya ürünlerin gerçek menşenin tespitine imkan verecek ölçüde yeterli bilgi içermiyorsa, talepte bulunan gümrük idaresi, istisnai durumlar haricinde, tercih tanınmasını reddeder.
Madde 34
Anlaşmazlıkların çözümü
Madde 33'deki kontrol usulleriyle ilgili olarak, kontrol talebinde bulunan gümrük idaresi ile bu kontrolün yapılmasından sorumlu gümrük idaresi arasında çözümlenemeyen bir anlaşmazlığın veya işbu Protokol'ün yorumlanmasına ilişkin bir soru hasıl olması halinde, gümrük idareleri durumu Ortak Komite'ye arz eder.
İthalatçı ile, ithalatçı ülkenin gümrük idaresi arasında çıkabilecek her türlü anlaşmazlık, adı geçen ülkenin mevzuatı çerçevesinde çözülür.
Madde 35
Cezalar
Ürünler için tercihli muamele hakkı elde etmek amacıyla, yanlış bilgi içeren bir belgeyi hazırlayan veya hazırlattıran şahıslara ceza uygulanır.
Madde 36
Serbest Bölgeler
1. Türkiye Cumhuriyeti ve Makedonya Cumhuriyeti, nakliye esnasında, kendi ülkelerinde bulunan bir serbest bölgeyi kullanan, bir menşe ispat belgesi kapsamında ticarete konu ürünlerin başka ürünlerle değiştirilmelerini veya bozulmalarını önleyici normal işlemler dışındaki herhangi bir işleme tabi tutulmamalarının temini konusundaki bütün tedbirleri alırlar.
2. Paragraf 1 hükümlerine istisna olarak, Türkiye Cumhuriyeti veya Makedonya Cumhuriyeti menşeli ürünler bir menşe ispat belgesi kapsamında bir serbest bölgeye ithal olunur ve bir işleme veya muameleden geçirilirse, ilgili idare, uygulanan işlem veya muamelenin işbu Protokol hükümlerine uygun olması koşuluyla, ihracatçının talebi üzerine yeni bir EUR.l Dolaşım Sertifikası düzenler.
BAŞLIK VII
SON HÜKÜMLER
Madde 37
Gümrük ve Menşe Konuları Alt Komitesi
Ortak Komite'ye bağlı, görevlerinin ifasında yardımcı olmak ve uzmanlar arasında işleyen sürekli bir iletişim ve danışma sağlamak için gümrük ve menşe konularında bir Alt Komite oluşturulur.
Bu Alt Komite, her iki tarafın gümrük ve menşe konularıyla ilgili gümrük hususlarından sorumlu uzmanlarından oluşur.
Madde 38
Ekler
İşbu Protokolün Ekleri onun ayrılmaz bir parçasını oluşturur.
Madde 39
Protokol'de Yapılacak Değişiklikler
Ortak Komite, işbu Protokol hükümlerinde değişiklik yapmaya karar verebilir.
EK. II'DE YER ALAN LİSTE İÇİN GİRİŞ NOTLARI
Not 1:
Liste, tüm ürünlerin bu Protokol'ün 6. Maddesi çerçevesinde yeterli düzeyde işçilik veya işlem görmüş olarak kabul edilmeleri için gerekli şartları düzenler.
Not 2:
2.1 Listenin ilk iki sütunu elde edilen ürünü tanımlamaktadır. 1. sütun Armonize Sistem'de kullanılan tarife pozisyon numarası ya da fasıl numarasını, 2. sütun ise bu sistemde kullanılan tarife pozisyonu ya da fasıl kapsamındaki eşyanın tanımını vermektedir. İlk iki sütuna yapılan her bir giriş için 3. veya 4. sütunda bir kural belirtilmiştir. Bazı hallerde 1. sütundaki girişin önüne ‘y’ ibaresi konulması, 3. veya 4. sütundaki kuralın sadece, pozisyonun 2. sütunda tanımlanan o kısmına uygulanacağı anlamına gelmektedir.
2.2 1. sütunda bir çok pozisyon numarasının bir arada gruplandırılmış olduğu veya bir fasıl numarasının verildiği ve dolayısıyla 2. sütundaki ürün tanımlarının genel ifadelerle verilmiş olduğu hallerde, 3. veya 4. sütundaki bitişik kurallar, Armonize Sistem'de bir faslın tarife pozisyonlarında, veya 1. sütunda gruplandırılmış pozisyonlardan herhangi birisinde sınıflandırılan ürünlerin hepsine uygulanır.
2.3 Listede bir tarife pozisyonunda yer alan farklı ürünlerin farklı kurallara tabi olması halinde, her bir bent, 3. veya 4. sütundaki bitişik kurallara tabi tarife pozisyonunun ilgili kısmının tanımını içerir.
2.4 İlk iki sütundaki herhangi bir kalem için, 3. ve 4. sütunların her ikisinde de bir kural belirlenmiş ise, ihracatçı, sütun 3 veya sütun 4'te yer alan kurallardan herhangi birisini uygulamayı, bir alternatif olarak tercih edebilir. 4. sütunda hiçbir menşe kuralı verilmemiş ise, 3. sütunda yer alan kuralın uygulanması gerekir.
Not 3:
3.1 Başka bir ürünün imalatında kullanılan menşe statüsü kazanmış ürünlere ilişkin bu Protokol’ün 6. Maddesinde yer alan şartlar, menşe statüsünün bu ürünlerin kullanıldığı fabrikada veya bir Akit Taraf’ta başka bir fabrikada kazanılıp kazanılmadığına bakılmaksızın uygulanır.
Örneğin;
8407 pozisyonundaki bir motor, ki kural kullanılacak menşeli olmayan maddelerin kıymetinin fabrika-çıkış fiyatının yüzde 40'ını aşamayacağını belirtir, y.7224 pozisyonundaki "dövme suretiyle kabaca şekillendirilmiş diğer çelik alaşımları" ile yapılır.
Eğer bu dövme işlemi Türkiye Cumhuriyeti'nde veya Makedonya Cumhuriyeti'nde menşeli olmayan külçelerden yapılmış ise, listede y.7224 pozisyonu için verilen kural gereğince bu işlem menşe statüsüne sahiptir. Bu takdirde aynı fabrikada veya Türkiye Cumhuriyeti'nde veya Makedonya Cumhuriyeti'nde başka bir fabrikada üretilip üretilmediğine bakılmaksızın, dövme, motorun kıymet hesaplamasında menşeli sayılır. Yani, kullanılan menşeli olmayan maddelerin kıymetleri toplamı alınırken, menşeli olmayan külçenin kıymeti hesaba katılmaz.
3.2 Listedeki kural gerekli asgari işçilik veya işlem miktarını gösterir ve daha fazla işçilik ve işlem de menşe statüsü verir; aksine daha az işçilik ve işlem menşe statüsü veremez. Bu nedenle, bir kural belirli bir imalat aşamasında menşeli olmayan madde kullanılabileceğini belirtirse, bu tür maddenin daha önceki bir imalat aşamasında kullanılması mümkün, daha sonraki aşamasında ise mümkün değildir.
3.3 Not 3.2'deki kural saklı kalmak üzere, bir kural "herhangi bir pozisyondaki maddelerden imalat" ifadesini kullanıyorsa, herhangi bir pozisyondaki maddeler (ürün ile aynı pozisyon ve tanıma sahip maddeler bile), kuralın içerebileceği bazı özel kısıtlamalar da dikkate alınmak koşuluyla kullanılabilir.
Bununla birlikte, "... pozisyondaki diğer maddeler de dahil olmak üzere, herhangi bir pozisyondaki maddelerden imalat" veya "ürün ile aynı pozisyondaki diğer maddeler de dahil olmak üzere herhangi bir pozisyondaki maddelerden imalat" ifadesi, listenin 2. sütununda belirtilen ürün ile aynı tanıma sahip olanlar hariç herhangi bir pozisyondaki maddelerin, kullanılabileceği anlamına gelir.
3.4 Listedeki bir kural bir ürünün birden fazla maddeden imal edilebileceğini ifade ettiğinde, bu, bir veya birden çok maddenin kullanılabileceği anlamına gelir. Tamamının kullanılmasını gerektirmez.
Örneğin;
5208 ila 5212 pozisyonlarındaki mensucat için kural, tabii liflerin kullanılabileceğini ve diğer maddeler arasında kimyasal maddelerin de kullanılabileceğini ifade eder. Bu her ikisinin de kullanılması gerektiği anlamına gelmez; biri, diğeri veya ikisi birden kullanılabilir.
3.5 Listedeki bir kural bir ürünün belli bir maddeden imal edilmesi gerektiğini ifade ederse, açıktır ki bu şart kendi doğası gereği kuralı karşılamayan başka maddelerin kullanılmasını engellemez. (dokumaya ilişkin maddelere ilişkin aşağıdaki Not 6.2'ye de bakınız).
Örneğin;
1904 pozisyonundaki müstahzar gıda için hububat ve bunların türevlerinin kullanılmasını hariç tutan kural, hububattan üretilmemiş mineral tuzların, kimyasal maddelerin veya diğer katkı maddelerinin kullanılmasını engellemez.
Ancak bu kural, listede gösterilen belirli bir maddeden üretilememesine rağmen aynı özellikte olan ve önceki bir imalat safhasında bulunan bir maddeden üretilebilen ürünlere uygulanmaz.
Örneğin;
y Fasıl 62'deki, dokunmamış maddelerden mamul bir giyim eşyası söz konusu olduğunda, bu eşya grubu için sadece menşeli olmayan ipliğin kullanımına müsaade ediliyorsa, -dokunmamış kumaşların normal olarak iplikten üretilememesine rağmen- dokunmamış kumaştan başlanması mümkün değildir. Böyle durumlarda, başlangıç maddesinin normal olarak iplikten önceki bir safhada - yani lif safhasında- olması gerekir.
3.6 Listedeki kuralda, kullanılabilecek menşeli olmayan maddelerin maksimum kıymeti için iki yüzde oranı verilmiş ise, bu yüzdeler birbirine eklenemez. Diğer bir deyişle, kullanılan menşeli olmayan maddelerin toplam kıymeti verilen yüzde oranlarının en yüksek olanını aşamaz. Ayrıca, her bir yüzde oranı ilgili olduğu maddeye uygulanırken aşılmamalıdır.
Not 4:
4.1 Listede "tabii lifler" kavramı suni ve sentetik liflerden başka liflere atıfta bulunmak üzere kullanılmıştır. Bu, eğirme işleminin başlamasından, önceki -döküntüler dahil- aşamalarla sınırlıdır ve aksi belirtilmedikçe karde edilmiş, taranmış veya başka türlü işleme tabi tutulmuş ancak eğrilmemiş lifleri kapsar.
4.2 "Tabii lifler" kavramı 0503 pozisyonundaki at kılı, 5002 ve 5003 pozisyonlarındaki ipek, 5101 ila 5105 pozisyonlarındaki yün lifler ve ince veya kaba hayvan kılları, 5201 ila 5203 pozisyonlarındaki pamuk lifleri ve 5301 ila 5305 pozisyonlarındaki diğer bitkisel lifleri kapsar.
4.3 "Tekstil hamuru", "kimyasal maddeler" ve "kağıt yapımına mahsus maddeler" kavramları listede 50 ila 63. fasıllarda sınıflandırılmayan ve sunî, sentetik ve kağıt lifleri veya iplikleri imalinde kullanılabilen maddeleri tanımlamak üzere kullanılmıştır.
4.4 "Sentetik ve suni devamsız lifler" kavramı listede 5501 ila 5507 pozisyonlardaki sentetik veya sunî filament demetler, devamsız lifler veya döküntülere atfen kullanılmıştır.
Not 5:
5.1. Listede yer alan bir ürün için bu nota atıfta bulunulduğunda, 3. sütunda belirtilen şartlar, bu ürünün imalatında kullanılan, tüm temel dokumaya elverişli maddelerin toplam ağırlığının hep birlikte yüzde 10 veya daha azını oluşturan temel dokumaya elverişli maddelere uygulanmaz (aşağıdaki Not 5.3 ve 5.4'e de bakınız).
5.2. Bununla birlikte, Not 5.1'de bahsedilen bu tolerans yalnızca iki veya daha fazla temel dokumaya elverişli maddeden yapılmış karışık ürünlere uygulanabilir.
Aşağıdakiler temel dokumaya elverişli maddelerdir:
- ipek,
- yün,
- kaba hayvan kılı,
- ince hayvan kılı,
- at kılı,
- pamuk,
- kağıt yapımına mahsus maddeler ve kağıt,
- keten,
- kenevir,
- jüt ve bitki iç kabuklarının dokumaya elverişli diğer lifleri,
- sisal ve agave türlerinin dokumaya elverişli lifleri,
- hindistan cevizi, abaka, rami ve dokumaya elverişli diğer bitkisel lifler,
- sentetik filamentler,
- sunî filamentler,
- iletkenliği olan filamentler,
- polipropilenden sentetik devamsız lifler,
- poliesterden sentetik devamsız lifler,
- poliamidden sentetik devamsız lifler,
- poliakrilonitrilden sentetik devamsız lifler,
- poliimidden sentetik devamsız lifler,
- politetraflüoroetilenden sentetik devamsız lifler,
- polifenilen sülfitten sentetik devamsız lifler,
- polivinil klorürden sentetik devamsız lifler,
- diğer sentetik devamsız lifler,
- viskozdan suni ve sentetik devamsız lifler,
- diğer suni devamsız lifler,
- gipe edilmiş olsun olmasın bükülebilir polieter parçalı (segmentli) poliüretandan (segmente edilmiş) mamul iplik,
- gipe edilmiş olsun olmasın bükülebilir poliester parçalı (segmentli) poliüretandan (segmente edilmiş) mamul iplik,
- önemli bir kısmı alüminyum yapraklardan veya alüminyum tozuyla kaplanmış olsun olmasın plastik filmden oluşan şeritlerle birleştirilmiş 5605 pozisyonunda yer alan ürünler (metalize iplikler) (genişliği 5 mm.yi geçmeyen, iki plastik film arasına renkli veya renksiz bir yapıştırıcı vasıtasıyla sıkıştırılmış olanlar)
- 5605 pozisyonunda yer alan diğer ürünler.
Örneğin;
5203 pozisyonundaki pamuk lifleri ve 5506 pozisyonundaki sentetik devamsız liflerden imal edilmiş 5205 pozisyonundaki bir iplik karışık bir ipliktir. Bu yüzden, menşe kurallarını karşılamayan menşeli olmayan sentetik devamsız lifler (bunların kimyasal maddeler veya tekstil hamurundan imal edilmesi gerekmektedir), ipliğin ağırlığının en çok yüzde 10'una kadar kullanılabilir.
Örneğin;
5107 pozisyonundaki yün ipliği ve 5509 pozisyonundaki sentetik devamsız liflerden mamul iplikten imal edilmiş 5112 pozisyonundaki bir yünlü mensucat karışık bir mensucattır. Bu yüzden menşe kurallarını karşılamayan menşeli olmayan sentetik iplik (bunların kimyasal maddelerden veya tekstil hamurundan imali gerekmektedir) veya yün iplik (bunların karde edilmemiş, taranmamış veya başka bir şekilde eğirmeye hazırlanmamış tabii liflerden imali gerekmektedir) veya her ikisinin karışımı, mensucatın ağırlığının en çok yüzde 10'una kadar kullanılabilir.
Örneğin;
5205 pozisyonundaki pamuk ipliğinden ve 5210 pozisyonundaki pamuklu mensucattan imal edilmiş, 5802 pozisyonundaki bir tufte edilmiş mensucat, eğer pamuklu mensucat, iki farklı pozisyonda yer alan ipliklerden imal edilmiş bir karışık mensucat ise veya kullanılan pamuk iplikleri bir karışım ise, bir karışık üründür.
Örneğin;
Eğer söz konusu tufte edilmiş mensucat, 5205 pozisyonundaki pamuk ipliğinden veya 5407 pozisyonundaki sentetik mensucattan imal edilmiş ise, bu takdirde açıktır ki, kullanılan iplikler iki ayrı temel dokumaya elverişli maddedir ve aynı şekilde tufte edilmiş mensucat bir karışık üründür.
5.3. "Gipe edilmiş olsun veya olmasın bükülebilir polieter parçaları (segment) içeren poliüretandan (segmente edilmiş) imal edilmiş iplik" ihtiva eden ürünlerde bu tolerans sözkonusu iplik için yüzde 20'dir.
5.4. "Alüminyum yaprak veya alüminyum tozu ile kaplanmış olsun veya olmasın plastik film" esaslı şerit ihtiva eden, 5 mm.yi geçmeyen genişlikte, bir yapıştırıcı ile iki plastik film arasına sıkıştırılmış ürünlerde bu tolerans söz konusu şerit için yüzde 30'dur.
Not 6:
6.1 Listede bu giriş notuna atıfta bulunan bir dipnot ile işaretlenmiş tekstil ürünlerinde, söz konusu mamul ürünler için 3 no'lu sütunda belirlenen kuralları karşılamayan astar ve iç astarlar haricindeki tekstil maddeleri, mamulünkinden başka bir pozisyonda yer almaları ve toplam kıymetlerinin mamulün fabrika çıkış fiyatının yüzde 8'ini aşmaması kaydıyla, kullanılabilirler.
6.2. Not 6.3'ün hükümlerine halel getirmeksizin 50 ila 63. fasıllar arasında yer almayan maddeler, dokumaya elverişli madde ihtiva etsinler veya etmesinler, serbestçe kullanılabilirler.
Örneğin;
Listedeki bir kural, örneğin pantolon gibi belli bir tekstil eşyası için iplik kullanılması gerektiğini belirtiyorsa, bu kural, örneğin düğme gibi metal eşyaların -düğmeler 50 ila 63. fasıllar arasında yer almadığından- kullanılmasını engellemez. Aynı nedenle, fermuarların, normal olarak dokumaya elverişli madde ihtiva etmelerine rağmen, kullanılmasına mani teşkil etmez.
6.3. Bir yüzde kuralı uygulandığında, kullanılan menşeli olmayan maddelerin kıymeti
hesaplanırken 50 ila 63. fasıllarda yer almayan maddelerin kıymetlerinin de hesaba dahil edilmesi gerekir.
Not 7:
7.1. y 2707, 2713 ila 2715, y 2901, y 2902 ve y 3403 pozisyonları bahis konusu olduğunda "özel işlemler", aşağıdakilerdir:
(a) vakumla damıtma;
(b) daha ileri fraksiyonlara ayırma işlemiyle yeniden damıtma;
(c) patlayıcılık verme (cracking);
(d) yeniden şekillendirme (reforming);
(e) seçici çözücüler vasıtasıyla ekstraksiyon;
(f) aşağıdaki operasyonların hepsini içeren işlem: konsantre süifırik asitle veya oleumla ya da sülfürik anhidritle işlem görme, alkali ajanlarla nötralizasyon, kendi yapısı itibariyle aktif olan toprakla, aktifleştirilmiş toprakla, aktif karbon veya boksitle arıtma ve dekolarasyon (rengini giderme);
(g) polimerizasyon;
(h) alkilasyon;
(i) izomerleştirme;
7.2. 2710, 2711 ve 2712 pozisyonları bahis konusu olduğunda "özel işlemler", aşağıdakilerdir:
(a) vakumla damıtma;
(b) daha ileri fraksiyonlara ayırma işlemiyle yeniden damıtma;
(c) patlayıcılık verme (cracking);
(d) yeniden şekillendirme (reforming);
(e) seçici çözücüler vasıtasıyla ekstraksiyon;
(f) aşağıdaki operasyonların hepsini içeren işlem: konsantre sülfırik asitle veya oleumla ya da sülfürik anhidritle işlem görme, alkali ajanlarla nötralizasyon, kendi yapısı itibariyle aktif olan toprakla, aktifleştirilmiş toprakla, aktif karbon veya boksitle arıtma ve dekolarasyon (rengini giderme);
(g) polimerizasyon;
(h) alkilasyon;
(ij) izomerleştirme;
(k) sadece y 2710 pozisyonuna dahil ağır yağlar açısından hidrojenle yapılan, işleme tabi tutulan ürünlerin kükürt muhtevasının asgari yüzde 85 azalması ile sonuçlanan kükürt-giderme (ASTM D 1266-59 T metodu);
(1) sadece 2710 pozisyonuna dahil ürünler açısından fıltrelemeden gayri bir işlemle parafin giderme;
(m) sadece y 2710 pozisyonuna dahil ağır yağlar açısından hidrojenin bir kimyasal reaksiyonda aktif bir element olarak yer aldığı, kükürt gidermenin dışında bir amaçla gerçekleştirilen, 20 bar'dan daha yüksek basınçta ve 250°C'den daha yüksek sıcaklıkta, katalizör kullanılarak hidrojen ile muamele. Bununla beraber, y 2710 pozisyonunda yer alan yağlama yağlarının, daha özel olarak renk ve istikrarı iyileştirmek üzere hidrojenle daha ileri muamelesi (yani hidrofinisaj ve renk giderme) Özel işlem olarak kabul edilmeyecektir;
(n) sadece y 2710 pozisyonuna dahil fuel-oiller açısından bu ürünlerin, fireler dahil hacimce yüzde 30'undan daha azının 300°C'de ASTM D 86 metoduyla damıtılması şartıyla, atmosferde damıtma;
(o) sadece y 2710 pozisyonuna dahil, gaz yağları ve fuel-oillerden gayri ağır yağlar açısından yüksek frekanslı elektrik fırça deşarjı vasıtasıyla muamele;
(p) sadece y 2712 pozisyonuna dahil ham yağlar (ağırlığı itibariyle % 0.75'ten az yağ içeren vazelin, ozokerit, linyit mumu veya turb mumu, parafın hariç) açısından ayrımsal billurlaştırma vasıtasıyla yağ alma.
7.3. y 2707, 2713 ila 2715, y 2901, y 2902 ve y 3403 pozisyonları açısından, temizleme, dekantasyon, tuz giderme, su ile ayırma, filtreleme, renklendirme, işaretleme, kükürt muhtevalı ürünlerin karıştırılması sonucunda bir kükürt muhtevası elde etme, bu operasyonların veya benzeri operasyonların herhangi bir kombinasyonu, menşe kazandırmaz.
İMAL EDİLEN ÜRÜNÜN MENŞE STATÜSÜ KAZANABİLMESİ İÇİN MENŞELİ
OLMAYANMADDELERE UYGULANMASI GEREKEN İŞÇİLİK VE İŞLEM LİSTESİ
Listede belirtilen ürünlerin tamamı Anlaşma'da yer almayabilir. Bu nedenle Anlaşma'nın diğer bölümlerine bakılması gereklidir.
—————————————
1 Batı Balkan ülkeleri ile İstikrar ve Ortaklık Süreci Kurulmasına ilişkin Nisan 1997 tarihli Genel İşler Konseyi Kararları ve Mayıs 1999 tarihli Komisyon Bildirimi.
2 AT-Türkiye Ortaklık Konseyi'nin 22 Aralık 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Kararı, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Türkiye arasında Ortaklık kuran Anlaşma'da tanımlanan tarım ürünleri ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu kuran sözleşme kapsamında yer alan ürünlerin ticaretine ilişkin Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki Anlaşma’da tanımlanan kömür ve çelik ürünleri dışında kalan ürünleri kapsar.
3 Batı Balkan ülkeleri ile İstikrar ve Ortaklık Süreci Kurulmasına ilişkin Nisan 1997 tarihli Genel İşler Konseyi Kararları ve Mayıs 1999 tarihli Komisyon Bildirimi.
4 AT-Türkiye Ortaklık Konseyi'nin 22 Aralık 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Kararı, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Türkiye arasında Ortaklık kuran Anlaşma'da tanımlanan tarım ürünleri ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu kuran sözleşme kapsamında yer alan ürünlerin ticaretine İlişkin Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki Anlaşma'da tanımlanan kömür ve çelik ürünleri dışında kalan ürünleri kapsar.