T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü
Sayı :B.21.0.GMG.0.03.01.00-14-349/ ...../.09/2012
Konu :Soruşturma Dosyaları
26.09.2012 / 04898
GÜMRÜK VE TİCARET BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNE
5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu uyarınca oluşturulan dosyalar ile ilgili olarak Bakanlığımız Hukuk Müşavirliğinden alınan 7.9.2012 tarihli ve 3787 sayılı yazının bir örneği ilişikte gönderilmiştir.
Bilgi ve gereğini rica ederim.
Mehmet AKILLI
Bakan a.
Genel Müdür Yrd.
EK: Yazı örn.(3 sayfa)
DAĞITIM:
Tüm Bölge Müdürlüklerine
(Orta Anadolu hariç)
T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
MERKEZ TEŞKİLATI İÇ HABERLEŞME
Hukuk Müşavirliğinden
Sayı :B.21.0.HUK-45.02-1146
Konu :Soruşturma dosyaları
7.9.2012 / 3787
GÜMRÜKLER MUHAFAZA GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE
İlgi :23.08.2012 tarih ve 4284 sayılı yazınız
İlgide kayıtlı yazınızda; Orta Anadolu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğünden alınan yazıda 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 18 inci maddesine göre davaya katılması gereken ilgili gümrük idarelerine soruşturma aşamasında soruşturma dosyalarının gönderilip gönderilmeyeceği, soruşturma aşamasında "Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar" verildiği takdirde itirazın hangi idare tarafından yapılacağı, olayla ilgili şüpheli ifadelerine başvurulan gümrük personeli ile gümrük müşavirleri ve gümrük müşavir yardımcıları hakkında idari yönden uygulanacak işlemler için dosya örneğinin soruşturma aşamasında Bölge Müdürlüklerine gönderilip gönderilmeyeceği yönünde tereddüt oluştuğunun bildirildiği, Genel Müdürlüğünüzce yapılan değerlendirmede, 5271 sayılı Kanununun 157 nci maddesi kapsamında soruşturma aşamasında soruşturma dosyalarının Gümrük İdaresine gönderilmemesi, soruşturma evresi sonunda verilen “Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Kararların” Cumhuriyet savcısı tarafından suçtan zarar gören ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 18 inci maddesi uyarınca da davaya katılan olan Gümrük İdaresine gönderilmesi, bu kararların Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüklerine bildirildiği durumlarda ise süresi içinde itiraz edilmesi için gecikilmeksizin Gümrük idaresine intikal ettirilmesi gerektiğinin düşünüldüğü belirtilerek anılan Bölge Müdürlüğüne verilecek cevaba esas olmak üzere görüşümüz istenilmektedir.
1- Soruşturma Aşamasında Görevli İdare
21.2.2012 tarihli Bakanlık Makam Onayı ile yürürlüğe giren Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Taşra Teşkilatı Çalışma Yönetmeliği'nin;
1) 19 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre; "Bakanlığın taraf olduğu adlî ve idarî davaları takip etmek, bu davalara ilişkin icra işlemlerini 09.06.1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri uyarınca yerine getirmek" Hukuk İşleri Şubesinin,
2) 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (hh) bendine göre; "Taraf olunan adli ve idari davaları takip etmek, bu davalara ilişkin tüm işlemleri kanun ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yürütmek" Gümrük Müdürlüğünün görevleri arasında sayılmıştır.
Bakanlık Makamının 6.6.2012 tarihli ve 2598 sayılı Onayı ile yürürlüğe giren Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Hukuk Müşavirliği Yönetmeliği'nin Geçici 1 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre;
"Hazine avukatlarınca takip edilen dava ve icra takiplerine ilişkin dosyalar (mülga Sanayi ve Ticaret Bakanlığından devredilen birimlere ait dosyalar dahil), Bakanlığımıza devredilinceye kadar 26/09/2011 tarihli ve 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uyarınca Bakanlığın taraf olduğu adli davalar ve icra takipleri hazine avukatlarınca, hazine avukatının bulunmadığı yerlerde ise ilgili taşra birimince takip edilir"
Yukarıda yer verilen Yönetmelik hükümlerinde Bakanlığın taraf olduğu davalardan söz edilmekte ise de, kamu davası açılmadan önce verilen kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kararlara karşı yapılacak işlemlerde hangi birimin görevli olduğuna dair bir hüküm bulunmamaktadır.
659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 6 ncı maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında;
"(2) İdareleri adli ve idari yargıda, icra mercileri ve hakemler nezdinde vekil sıfatıyla doğrudan temsil yetkisi; hukuk birimi amirleri, hukuk müşavirleri, muhakemat müdürleri ve avukatlara aittir.
(3) 5 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen usullere göre muhakemat hizmeti temin edilemeyen hallerde adli ve idari davalar ile icra takiplerini yürütmek üzere merkez ve taşra birim amirlerine üst yönetici tarafından temsil yetkisi verilebilir. Üst yönetici bu yetkisini hukuk birimi amirine devredebilir." Hükümleri bulunmaktadır.
6.8.2012 tarihli ve 2012/1 sayılı Dava ve İcra Takipleri ile Bunlara Bağlı İş ve İşlemlerde Uyulacak Usul ve Esaslar hakkında Genelgemizin "2.3. Adli Davalar ile İcra Dosyalarının Takibi" başlıklı bölümünde de;
"2.3.1. Hazine Avukatının Bulunduğu Yerler
659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi çerçevesinde, adli davalar ile icra dosyalarının Hazine avukatları tarafından takip edilmesi için hukuk birimince talepte bulunulur. Dava ve icra dosyalarına ilişkin gerekli bilgi ve belgeler ilgili merkez veya taşra birimi tarafından hak düşürücü sürelere riayet edilerek ivedilikle Hazine avukatına gönderilir.
2.3.2. Hazine Avukatının Bulunmadığı Yerler
659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası çerçevesinde, hazine avukatının bulunmadığı yerlerde, adli davalar ile icra takipleri:
a) Bölge müdürlüklerinde, ilgili bölge müdürlüğü,
b) Bölge müdürlüklerine bağlı müdürlüklerde, ilgili müdürlük,
c) İl müdürlüklerinde, ilgili il müdürlüğü,
tarafından takip edilir." Denilmektedir.
Bu hükümler gereğince, adli davaların hazine avukatlarının bulunduğu yerlerde hazine avukatlarınca, hazine avukatı bulunmayan yerlerde ise bölge müdürlüklerinde hukuk işleri müdürlüğünce, bölge müdürlüğüne bağlı müdürlüklerde gümrük müdürlüğünce, il müdürlüğü işlemlerine ilişkin olanların ise il müdürlüğünce yürütülmesi gerekmektedir.
Ancak, soruşturma aşamasındaki dosyaların takibi ile ilgili idarenin tespitine yönelik olarak mevzuat hükümlerinde yeterli açıklık bulunmadığı ve tereddüt oluştuğu görülmektedir. Davaların takibine ilişkin daha önceki yetki devri uygulamaları göz önüne alındığında ceza davalarının soruşturma aşaması da dahil olmak üzere Bölge Müdürlüklerince yani hukuk işleri müdürlüklerince yürütülmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
Müşavirliğimizce değişen mevzuat hükümleri doğrultusunda 2012/1 sayılı Genelgenin güncellenmesi çalışmaları yürütülmektedir. Bu değişiklik çalışmasında, genelgeye soruşturma aşamasındaki dosyaların takibi ile ilgili idarenin tespitine yönelik hükümler de eklenerek bu hususta oluşan tereddütün giderilmesi sağlanacaktır.
2-Soruşturma dosyalarının gizliliği
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun "Adli kolluğun görev, yetki ve sorumlulukları" konulu, 18.10.2011 tarih ve 7 sayılı Genelgesi'nde;
"6- Cumhuriyet savcıları tarafından herhangi bir adli kolluk birimi görevlendirilmeksizin bizzat gerçekleştirilen soruşturma evrakı dışında, adli kolluk tarafından yapılan ve bir fezleke ekinde Cumhuriyet başsavcılığına sunulan soruşturmaya ait evrakın bir suretinin kollukta kalmasında hukuken sakınca bulunmadığının hatırdan çıkarılmaması,
Ancak, soruşturma evrakını inceleme ve suret alma yetkisinin, şüpheli müdafii ile mağdur ve şikâyetçinin (suçtan zarar görenin) vekiline tanınması karşısında; kollukta kalacak soruşturma evrakı suretinin adli görevi bulunmayan kişiler tarafından incelemeye açık bırakılmayarak soruşturma evresinin gizliliğinin ihlaline ve masumiyet karinesinin zedelenmesine yol açabilecek uygulamalara sebebiyet verilmemesi,
7- Adli kolluğun, sıralı amirlerine ve mülki makamlara, meydana gelen bütün adli olayları en ince ayrıntısına kadar bilgi ve haber verme zorunluluğu bulunmadığından önleyici kolluk görevi ile güvenlik ve asayişin sağlanması bakımından genel ve bilgilendirme amacına yönelik düzenlenecek vukuat raporunun, soruşturmanın gizliliği ile masumiyet karinesinin ihlaline ve delillerin kaybına sebep olmamak koşuluyla verilmesi, aksi bir durumun tespiti hâlinde, derhâl Cumhuriyet savcısı tarafından ilgililer hakkında soruşturma açılması,"
Hükümleri bulunmaktadır. Bu hükümler gereğince, adli kolluk tarafından düzenlenen soruşturma dosyaları ve evrakın bir nüshasının adli kollukta kalmasında sakınca bulunmadığı, ancak soruşturma raporlarının ve soruşturma evrakının, konu gümrük personeli ile gümrük müşavirleri ve gümrük müşavir yardımcıları ile ilgili olsa bile idareye gönderilmemesi gerektiği düşünülmektedir. Ancak idarenin soruşturma aşamasında bilgilendirilmesi için, ilgili bölge müdürlüğü hukuk işleri müdürlüğüne savcılığa gönderilen fezleke bilgileri ile savcılık kayıt numarasının bildirilmesi uygun olacaktır.
Bilgilerine arz ederim.
Suavi ÖNAL
I. Hukuk Müşaviri
