T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Gümrükler Genel Müdürlüğü
Sayı :85593407-663.05[GGM-İR3082]
Konu :126-İR-B/03-16.02.2017
06.07.2017 / 26324841
DAĞITIM YERLERİNE
Petrol sektöründe yapılan incelemeler sırasında petrolün dolum limanı ile boşaltma limanı arasındaki miktar farkları % 0,03 geçmesi durumunda bu miktarı geçen farkların Türkiye’de bulunan alıcı firma tarafından satıcı firmaya ödendiğine ilişkin tespitler üzerine petrol piyasası ve eksik kıymet beyanının önlenmesine ilişkin teklif edilen hususları içeren Gümrük ve Ticaret Müfettişi Lütfi UYANIK tarafından düzenlenen 16.02.2017 günlü ve 126/B-03 sayılı İnceleme Raporu ilişikte gönderilmektedir.
Söz konusu Raporun " IV. Değerlendirme ve Sonuç" bölümünde; "Bundan sonra akaryakıtla ilgili gümrük idarelerince yapılacak işlemlerde;
a) Akaryakıt ithalatı yapan firmalardan, ithalat yaptıkları her bir tedarikçi için ayrı ayrı olmak üzere; diğer bir ifadeyle yurtdışında bulunan firmayla aralarında yapılan sözleşmenin örneklerinin istenerek, bu sözleşmede yer alan; akaryakıtın motorin gemiye yüklendiğinde yükleme limanındaki uluslararası bir survey şirketi ölçüm yapıldıktan sonra geminin boşaltma (ithalatın yapılacağı yer) limanında aynı ölçüm şirketi tekrar yapılacak ölçümü sonucunda ortaya çıkacak farka ilişkin uygulanacak yönteme ilişkin sözleşme hükümlerinin tespit edilip buna göre işlem tesis edilmesi”, Hususu aktarılmaktadır.
Bilgi ve yapılacak işlemlerde buna göre gereğini rica ederim.
Erkan ERTÜRK
Bakan a.
Daire Başkanı
EK: İnceleme Raporu
DAĞITIM:
Tüm Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri
T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı
Raporun Türü :İnceleme Raporu
Gümrük ve Ticaret Müfettişi :Lütfi UYANIK
Tarihi :16.02.2017
Sayısı :126/B-03
Ek Adedi :1
İlgili Birim :Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı
Raporun Konusu :Petrol sektöründe yapılan incelemeler sırasında petrolün dolum limanı ile boşaltma limanı arasındaki miktar farkları % 0,03 geçmesi durumunda bu miktarı geçen farkların Türkiye’de bulunan alıcı firma tarafından satıcı firmaya ödendiğine ilişkin tespitlerimiz üzerine petrol piyasası ve eksik kıymet beyanının önlenmesine ilişkin tekliflerimiz işbu raporun konusunu oluşturmaktadır.
İNCELEME RAPORU
I-BAŞLANGIÇ:
Bakanlık Makamı’nın 05.02.2016 günlü 13659359 sayılı Onay’ı ile 25.02.2016 günlü 13966244 sayılı Onayları kapsamında yapılan incelemeler neticesinde akaryakıt sektörüyle ilgili aksaklık ve eksiklerin tamamlanması amacıyla üzerine çalışılmaya başlanılmıştır.
II- İŞİN KONUSU:
Petrol sektöründe yapılan incelemeler sırasında petrolün dolum limanı ile boşaltma limanı arasındaki miktar farkları % 0,03 geçmesi durumunda bu miktarı geçen farkların Türkiye’de bulunan alıcı firma tarafından satıcı firmaya ödendiğine ilişkin tespitlerimiz üzerine petrol piyasası ve eksik kıymet beyanının önlenmesine ilişkin tekliflerimiz iş bu teklif raporumuzun konusunu oluşturmaktadır.
III- YAPILAN İNCELEME VE ARAŞTIRMA:
1-Bakanlık Makamı’nın 05.02.2016 günlü 13659359 sayılı ve 25.02.2016 günlü 13966244 sayılı Onayların İncelenmesi:
Bakanlık Makamı’nın 05.02.2016 günlü 13659359 sayılı Onay’ı kapsamında Mersin Akaryakıt Gümrük Müdürlüğü denetimi altında bulunan ...’ye ait A tipi genel antreposunun (A33000059) ve işleticilerinin Gümrük Yönetmeliğinde aranan şartları taşıyıp taşımadığı, antrepoda kurulan kamera sisteminin Gümrük Yönetmeliğinin ek-81/B’de sayılan özellikleri taşıyıp taşımadığı ile kameraların sayısının yeterli olup olmadığı, antrepoda bulunan eşyanın sayımının yapılması ve ayrıca yedieminde bulunan eşyanın kayıt ve belgelere uygun olup olmadığı hususlarını incelemek üzere 09.02.2016 tarihinde antrepoda sayım yapılmış, sayıma ilişkin 09.02.2016 günlü Akaryakıt Antreposu Sayım Tutanağı düzenlenmiş, tespit edilen eksikliklere ilişkin 126-B/04 sayılı 16.02.2016 günlü Cevaplı Rapor düzenlenmiştir. Devamında tespit edilen eksiklikler/hatalar için Onay istenmiş, devamında Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın 23.02.2016 günlü 14055756 sayılı yazısı ekinde Bakanlık Makamı'ndan alınan 25.02.2016 günlü 13966244 sayılı Onay ilişikte gönderildiği belirtilmiştir.
1- ... firmasında yapılan incelemeler;
... firmasının … ve … firmalarından 2015 yılında yapmış olduğu muhtelif ithalatlara ilişkin fark faturaları bilgilerine aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
Tablo-1
….
Aşağıdaki tabloda ise ... firmasının 2015 yılında … ve … firmalarından yapmış olduğu ithalatlara ilişkin fark faturalarının yer aldığı muhasebe kayıtlarına yer verilmiştir.
Tablo-2
…..
Yukarıda yer alan ithalat beyannameleri ile muhasebe kayıtları birlikte değerlendirildiğinde;
... firmasının 2015 yılında … ve … firmalarından yapmış olduğu motorin ithalatlarına ilişkin örnek vermek gerekirse; iki firma 1000 ton motorin satımı için anlaşacaklar ardından motorin gemiye yüklendiğinde yükleme limanındaki uluslararası bir survey şirketi ölçüm yapacak ardından geminin boşaltma (ithalatın yapılacağı yer) limanında aynı ölçüm şirketi tekrar ölçüm yapacak ve fark binde 3’ü geçerse alıcı firmaya binde 3’ü geçen ksımı fark fatura olarak yansıtılacaktır. Dolayısıyla yukarıdaki tablolarda fark faturaları ve bunların muhasebeleştirilme süreci detaylı bir şekilde anlatılmış olup, firma bu boşaltma faturalarını “153 Ticari Mallar” hesabına kaydetmek yerine “621 Satılan Malın Maliyeti” hesabına kaydetme yöntemini seçmiştir.
Yukarıda örnekte belirtildiği üzere, yükleme ve boşaltma arasındaki fark sözleşmede anlaşılan bindelik farkı geçerse geçen miktara ilişkin fark faturaları satıcı firma tarafından düzenlenerek ... firmasına gönderildiği ve söz konusu firma tarafından ilgili faturaların muhasebe kayıtlarına işlendiği ancak eşyanın kıymetine dahil edilmediği tespit edilmiştir. Söz konusu farkı faturalarına toplu olarak yukarıdaki tabloda yer verilmiştir.
... firmasının 2015 yılına ait … ve … firmalarından gerçekleştirdiği ithalatlara ilişkin beyanname tescil tarihi sonrasında düzenlenen ve kıymete ilave edilmeyen ve dolayısıyla eksik beyan edilen fiyat farkı faturaları sebebiyle, 342.292,31 TL tutarındaki fazla transfere ilişkin eksik alındığı anlaşılan vergilerin ikmalen tahsili için 27.05.2016 günlü 126-B/27 sayılı Cevaplı Rapor düzenlenmiştir (Ek:1).
Aşağıdaki tabloda da konunun daha iyi anlaşılabilmesi için akaryakıt taşıyan gemilerin yükleme limanı ölçümü, boşaltma liman ölçümü ile antrepo ölçümlerine yer verilmiştir.
…..
Gümrük Yönetmeliğinin 75.maddesi “(1) Özet beyan ile boşaltma listeleri karşılaştırılır. Karşılaştırma sonucunda farklılık görülürse buna ilişkin tutanak düzenlenerek bu tutanak üzerinden özet beyan eksiklik/fazlalık takibatına geçilir. (7) Dökme gelen eşyada ortaya çıkan eksiklik ve fazlalıklar ile ilgili olarak, Kanunun 237 nci maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen farklılıklar için özet beyan eksikliği veya fazlalığı takibatı yapılmaz. Özet beyan eksikliği veya fazlalığı takibatı gerektiren durumlar için takibat ve varsa cezaî işlem, eksiklik veya fazlalığın tamamı için değil, Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen takibat gerektirmeyen farklılıkları aşan kısmı için uygulanır. Takibata konu olmayan miktar için herhangi bir cezaî işlem uygulanmaz. Ek-11’de yer alan fire oranları, özet beyan eksikliği veya fazlalığı takibatlarında dikkate alınmaz.”
Ek 11.’e göre 2710.19.43 GTİP’inde yer alan motorin cinsi eşyanın deniz yolu ile gelmesi halinde fire oranı 0.5, boru hattı ile gelmesi halinde fire oranı 0.5’dir .
Petrol sektöründe yapılan incelemeler neticesinde Müfettişliğimizce şöyle bir sonuca varılmıştır; Alıcı ve satıcı firmalar genellikle; örneğin belirli bir miktar motorin satımı için anlaşacaklar ardından motorin gemiye yüklendiğinde yükleme limanındaki uluslararası bir survey şirketi ölçüm yapacak ardından geminin boşaltma (ithalatın yapılacağı yer) limanında aynı survey şirketi tekrar ölçüm yapacak ve fark binde 3’ü geçerse alıcı firmaya binde 3’ü geçen ksımı fark fatura olarak yansıtılacaktır. Bu fark bazı firmalar da binde 5 olarak hesaplanmaktadır.
Ancak biz gümrük mevzutı uygulaması olarak motorini taşıyan geminin konşimentosunda yer alan tutar özet beyanda beyan edilmekte, sonrasında ise özet beyanda beyan edilen tutar ile antrepoya alınan tutar arasındaki fark binde 5 si geçince özet beyan eksiklik/fazlalık takibatına geçilmektedir. Fakat fiili durumun böyle olmadığı yukarıda yer alan tablodaki verilerle bellidir.
Yükleme limanı
Alıcı ve satıcı firmalar genellikle; örneğin 1000 ton motorin satımı için anlaşacaklar ardından motorin gemiye yüklendiğinde yükleme limanındaki uluslararası bir survey şirketi ölçüm yapacak ardından geminin boşaltma (ithalatın yapılacağı yer) limanında aynı survey şirketi tekrar ölçüm yapacak ve fark binde 3’ü geçerse alıcı firmaya binde 3’ü geçen kısmı fark fatura olarak yansıtılacaktır. Bu fark bazı firmalar da binde 5 olarak hesaplanmaktadır.
Yükleme limanındaki ölçüm ile Boşaltma limanındaki survey ölçümü Arasındaki fark binde 3veya 5’i geçerse Aradaki fark satıcı firmaya ödenecektir.
boşaltma limanı
… firmasında yapılan incelemeler neticesinde; firma motorini satın aldığı satıcı firma ile ardından motorin gemiye yüklendiğinde yükleme limanındaki uluslararası bir survey şirketi ölçüm yapacak ardından geminin boşaltma (ithalatın yapılacağı yer) limanında aynı ölçüm şirketi tekrar ölçüm yapacak ve fark binde 3’ü geçerse alıcı firmaya binde 3’ü geçen kısmı fark fatura olarak yansıtılacaktır. Petrol Ofisi (OVM) yetkilileri ile yapılan görüşmede ise iki liman arasında yapılan ölçüm Binde beşi (0,05) geçerse aradaki fark navlun sigortasından temin edileceğine dair anlaşıldığı anlaşılmıştır.
Akaryakıt Antreposu
Boşaltma limanına gelen gemi survey tarafından ölçümü yapılıp, özet beyan verilir, daha sonrasında gemide bulunan akaryakıt antrepoya boşaltıldıktan sonra antrepo tankında bulunan akaryakıtın ölçümü sonrasında bulunan sonuç ile özet beyan ekindeki konşimentoda yer alan miktar arasındaki fark Gümrük Yönetmeliği 75, maddesi uyarınca 0,05’i geçerse özet beyan eksiklik fazlalık takibatına geçilir.
IV- DEĞERLENDİRME VE SONUÇ:
Petrol sektöründe yapılan incelemeler sırasında petrolün dolum limanı ile boşaltma limanı arasındaki miktar farkları % 0,03 yada % 0,05’i geçmesi durumunda bu miktarı geçen farkların Türkiye’de bulunan alıcı firma tarafından satıcı firmaya ödendiğine ilişkin tespitlerimiz üzerine petrol piyasası ve eksik kıymet beyanının önlenmesine ilişkin tekliflerimiz iş bu teklif raporumuzun konusunu oluşturmaktadır.
... firmasının 2015 yılında … ve … firmalarından yapmış olduğu motorin ithalatlarına ilişkin örnek vermek gerekirse; iki firma 1000 ton motorin satımı için anlaşacaklar ardından motorin gemiye yüklendiğinde yükleme limanındaki uluslararası bir survey şirketi ölçüm yapacak ardından geminin boşaltma (ithalatın yapılacağı yer) limanında aynı ölçüm şirketi tekrar ölçüm yapacak ve fark binde 3’ü geçerse alıcı firmaya binde 3’ü geçen ksımı fark fatura olarak yansıtılacaktır. Dolayısıyla yukarıdaki tablolarda fark faturaları ve bunların muhasebeleştirilme süreci detaylı bir şekilde anlatılmış olup, firma bu boşaltma faturalarını “153 Ticari Mallar” hesabına kaydetmek yerine “621 Satılan Malın Maliyeti” hesabına kaydetme yöntemini seçmiştir.
Yukarıda örnekte belirtildiği üzere, yükleme ve boşaltma arasındaki fark sözleşmede anlaşılan bindelik farkı geçerse geçen miktara ilişkin fark faturaları satıcı firma tarafından düzenlenerek ... firmasına gönderildiği ve söz konusu firma tarafından ilgili faturaların muhasebe kayıtlarına işlendiği ancak eşyanın kıymetine dahil edilmediği tespit edilmiştir. Söz konusu farkı faturalarına toplu olarak yukarıdaki tabloda yer verilmiştir,
... firmasının 2015 yılına ait OMV … ve … firmalarından gerçekleştirdiği ithalatlara ilişkin beyanname tescil tarihi sonrasında düzenlenen ve kıymete ilave edilmeyen ve dolayısıyla eksik beyan edilen fiyat farkı faturaları sebebiyle, 342.292,31 TL tutarındaki fazla transfere ilişkin eksik alındığı anlaşılan vergiler için mezkur Cevaplı Rapor düzenlenmiştir.
Ancak ... firmasının verdiği özet beyanlardaki beyan edilen miktar ve antrepoya alınan miktarlar kontrol edilmiş, herhangi bir özet beyan eksiklik/fazlalık takibatına geçilmediği anlaşılmıştır.
Bu durum bize şunu söylemektedir; Gümrük idaresinin özet beyan konusunda önemsediği- araştırdığı husus şudur; özet beyanda beyan edilen motorin miktarı ile antrepoya alınan motorin miktarı arasındaki fark binde 5’i geçerse bu fark için özet beyan eksiklik/fazlalık takibatına geçilecektir.
Nitekim Gümrük Yönetmeliğinin 75.maddesi uyarınca, özet beyan ile boşaltma listeleri karşılaştırılır. Karşılaştırma sonucunda farklılık görülürse buna ilişkin tutanak düzenlenerek bu tutanak üzerinden özet beyan eksiklik/fazlalık takibatına geçilir. (7) Dökme gelen eşyada ortaya çıkan eksiklik ve fazlalıklar ile ilgili olarak Gümrük Yönetmeliğinin eki olan. Ek-11’de yer alan fire oranları içinde kalıyorsa özet beyan eksikliği veya fazlalığı takibatlarında dikkate alınmaz.”
Ek 11.’e göre 2710.19.43 GTİP’inde yer alan motorin cinsi eşyanın deniz yolu ile gelmesi halinde fire oranı 0.5, boru hattı ile gelmesi halinde fire oranı 0.5’dir .
Genel olarak firmaların akaryakıt ithalatlarında, yükleme limanı ile boşaltma limanında aynı survey tarafından yapılan ölçüm sonucunda aradaki fark binde3 veya binde 5’i geçerse bu farkın alıcı/satıcı firma tarafından karşı firmaya ödendiği anlaşılmıştır. Yukarıda Kadoil firmasının binde 3’ü geçen farklar için ödediği tutarlara yer verilmiştir. Petrol Ofisi firması yetkilisiyle yapılan görüşmede ise bu farkın binde 5 olarak uygulandığı, binde 5’i geçen tutarlar için sigortadan tehsil etme yoluna gidildiği anlaşılmıştır.
Yukarıda detaylı bir şekilde anlatılan alıcı ve satıcı firma arasında yapılan sözleşmelerin yanısıra petrol piyasasında yerleşmiş uygulamalar doğrultusunda, yükleme limanı ile boşaltma limanında petrol taşıyan geminin aynı survey firması tarafından yapılan ölçümü neticesinde iki liman arasındaki fark binde 3 yada binde 5’i geçerse bu farkın ödendiği anlaşılmıştır. Bu ödeme alıcı firmadan satıcı firmaya olduğu gibi, nakliye şartlarından ve gemiden kaynaklanırsa, bu durumda da navlun sigortasından temin edilme yoluna gidilmektedir. Ancak biz gümrük idaresi olarak, gemide bulunan akaryakıt antrepoya boşaltıldıktan sonra antrepo tankında bulunan akaryakıtın ölçümü sonrasında bulunan sonuç ile özet beyan ekindeki konşimentoda yer alan miktar arasındaki fark Gümrük Yönetmeliği 75, maddesi uyarınca 0,05’i geçerse özet beyan eksiklik fazlalık takibatına geçilir, genel olarakta bu eksiklik ve fazlalığın sebebi ise firmalar tarafından makul gerekçelerle açıklanmış ve herhangi bir cezai işlem yapılmamıştır.
Ancak yukarıda da görüleceği üzere, yükleme limanı ile boşaltma limanında petrol taşıyan geminin aynı survey firması tarafından yapılan ölçümü neticesinde iki liman arasındaki fark binde 3 yada binde 5’i geçerse bu farkın ödendiği, bunun yanısırada fark % 5’i geçerse bu farkın sigorta şirketinden tehsil edildiği anlaşılmıştır. Diğer bir ifadeyle eşyanın gümrük kıymeti eşyanın satış bedeli yani alıcı firma tarafından satıcı firmaya ödenen miktardır. Petrol piyasasında da alıcı tarafından ödenen eksiklik veya fazlalık için ödenen miktardan gümrük idarelerinin haberinin olmaması bazende firmaların da bu konuda açık davranmaması sebebiyle, ciddi miktarlarda hazine kaybına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.
Bundan sonra akaryakıtla ilgili gümrük idarelerince yapılacak işlemlerde;
a) Akaryakıt ithalatı yapan firmalardan, ithalat yaptıkları her bir tedarikçi (Gunvor, OVM, Shell vb) için ayrı ayrı olmak üzere; diğer bir ifadeyle yurtdışında bulunan firmayla aralarında yapılan sözleşmenin örneklerinin istenerek, bu sözleşmede yer alan; akaryakıtın motorin gemiye yüklendiğinde yükleme limanındaki uluslararası bir survey şirketi ölçüm yapıldıktan sonra geminin boşaltma (ithalatın yapılacağı yer) limanında aynı ölçüm şirketi tekrar yapılacak ölçümü sonucunda ortaya çıkacak farka ilişkin uygulanacak yönteme ilişkin sözleşme hükümlerinin tespit edilip buna göre işlem tesis edilmesi (Kadoil firmasında yapılan incelemede; iki ölçüm arasındaki fark binde 3’ü geçerse bu farkın Kadoil firması tarafından ödendiği vb),
b) Akaryakıt ithalatçışı firmaların yapacakları akaryakıt ithalatlarında, gemiye ilişkin özet beyanlarda, yükleme limanında survey tarafından yapılan ölçüm sonuçlarının özet beyana eklenmesi, sadece konşimentoda yeralan tutara bağlı kalınmayarak yükleme limanındaki survey ölçümününde kontrol edilmesi, yükleme limanındaki survey ölçüm sonuçlarının akaryakıtın boşatıldığı antrepo tankında yapılan ölçümü ile karşılaştırılarak, bu tutarın Gümrük Yönetmeliği Ek:11’de yeralan fire oranları arasında kalıp kalmadığı hususuna riayet edilerek dikkatli olunması
Hususlarını takdir ve tensiplerinize arz ederim.
Ankara; 16.02.2017
Lütfi UYANIK
Gümrük ve Ticaret Müfettişi
