Gümrük Genel Tebliği (Gümrük Tarife Cetveli İzahnamesi) Seri No 3’ün EKİDİR
Gümrük ve Ticaret Bakanlığından: 15.02.2017 tarih ve 29980 Mükerrer R.G.
GGT (Tarife-Sınıflandırma Kararları) Seri No 27
FASIL 36
BARUT VE PATLAYICI MADDELER; PİROTEKNİ MAMULLERİ; KİBRİTLER; PİROFORİK ALAŞIMLAR; ATEŞ ALICI MADDELER
Fasıl Notları.
Bu Fasıl, barut ve müstahzar patlayıcı maddeleri, yani yanmaları için gerekli olan oksijeni içeren ve yanışları anında birden bire büyük hacimde ve yüksek ısıda gaz oluşturmaları ile özellik gösteren karışımları içine almaktadır.
Söz konusu maddelerin ateşlenmeleri için hazırlanmış bazı zaruri maddeler de (fünye, infilak kapsülleri, infilak fitilleri, vb.) bu Fasıla dahil bulunmaktadır.
Bunlardan başka ışık, ses, duman, alev veya kıvılcım oluşturmak maksadıyla patlayıcı, parlayıcı, yanıcı veya piroforik maddelerden imal edilmiş bulunan eşya da bu Fasılda yer alır (pirotekni mamülleri, kibritler, ferroseryum ve bazı yanıcı müstahzarlar gibi).
Bu pozisyon, aşağıda 36.06 pozisyonuna ait Açıklama Notunun kısım (II) (A), (II) (B) (1) ve (II) (B) (2) de belirtilen bazı yakıtlar hariç olmak üzere, belirli kimyasal yapıda ve izole halde olan bileşikleri (bunlar genellikle 28.veya 29. Fasıllarda yer alır) kapsamaz. Keza, 93. Fasıla dahil mühimmatı da kapsamaz.
36.01 - SİLAH BARUTU.
Bu pozisyona dahil barutlar, tutuşluklarında büyük hacimde sıcak gaz oluşturan karışımlardır. Bu gazlar itici bir etki meydana getirir.
Silahlar için olan barutlarda, tutuşma, dar bir yerde vuku bulur ve silahın namlusunda yaratılan basınç, mermiye yüksek bir hız verir.
Roketler için olan barutlarda, tutuşma, sabit bir basınç meydana getirir ve bir uçtan çıkan gaz itici bir etki yapar.
Bu pozisyondaki silah barutları, tutuşabilir maddeler ve tutuşmayı destekleyici maddeler içerirler. Tutuşmanın hızını kontrol etmeye yarayan maddeleri de içerebilirler.
Bu pozisyon aşağıda yazılı olanları içine alır:
Bu tür barut, potasyum nitrat veya sodyum nitrat ile kükürt ve odun kömürünün iyice karıştırılmasından oluşan bir karışımdır.
Rengi siyah ile kahverengi arasında değişen kara barut hafif nem çekici özellikte olup, madencilikte ve av barutu olarak kullanılmaktadır. Av barutu olarak kullanılanlar aynı boyda yuvarlak taneler halinde ve madencilikte kullanılanlar ise değişik büyüklükte taneler halinde veya kırılmış taneler (madencilikte kullanılan patlama barutu) şeklinde olur.
Bu barutlar, nitroselüloz esaslı olup (selüloz nitratlar), (genellikle pamuk barutu veya patlayıcı cinste nitroselüloz) yapılarında başka başka ürünlerle birlikte özellikle stabilizan maddeler (örneğin; diffenilamin gibi) bulunmaktadır. Dumansız barutlar, ya nitroselüloz ile bir solventten, veya içine baryum nitrat ya da potasyum nitrat, alkali dikromat, vs. ile solventler katılmış nitro selülozdan veya nitrogliserol (gliserol trinitrat) ile nitroselülozun (balistitler, korditler, vb.) birleşmesinden elde edilmektedir.
Dumansız barutlar genellikle çubuk, tüp, disk, pul veya taneler halinde bulunmaktadır.
Bileşik barutlarda tutuşma özelliğini artırmak için esas maddeye yani esas ürünlere (nitroselüloz, nitrogliserol), nitroguanidin, heksojen (1, 3, 5- trinitro-1,3, 5-triazinan), veya oktojen (1, 3, 5, 7-tetranitro-l, 3, 5, 7 -tetrazokan) gibi katkı maddeleri ilave edilebilir.
Aynı yapı maddelerini taşıyan polimerik birleştiriciler (fakat bunlar hiç nitroselüloz ihtiva etmezler) de silah barutu elde etmekte kullanılabilir.
Bunlar esas olarak nitroselüloz ve organik nitratlardan ibaret olup, diğer maddeler de (stabilizan maddeler, balistik katalizörler, vb.) ilave edilmektedir. Bunlar genellikle silindirik şekilde doldurulmuş olarak, kartuş biçimindeki tutuşma boşluklarına yüklenmiştir.
Bunlar, tutuşmayı sağlayan bir madde (amonyum perklorat, amonyum nitrat, vb.) ve bir indirgen (genellikle sentetik kauçuk) ile duruma göre daha ileri bir metalik indirgenden (alüminyum, vs.) oluşan ürünlerdir.
Aşağıda yazılı olanlar bu pozisyon haricindedir:
36.02 - MÜSTAHZAR PATLAYICI MADDELER (SİLAH BARUTU
HARİÇ).
Bu pozisyon, tutuştuklarında silah barutlarının sağladıklarından daha fazla şiddetli reaksiyon üreten kimyasal madde karışımlarını kapsamaktadır. Bunların tutuşması, ani olarak ve çok kısa bir zamanda çok büyük basınç yaratan ve sıcaklığı çok fazla olan gaz ortaya çıkarmaktadır. Bu maddelere, sürtünmeye ve şoka karşı olan hassasiyetlerini azaltmak için filegmatik maddeler (kıvamlaştırıcı) eklenir.
Bu pozisyon aşağıda yazılı olanları içine alır:
TNT esaslı olan karışımlar, hekzolitleri (TNT+heksojen) ve pentolitleri (TNT+PETN) içermekte ve bunlar bir mum veya bir polimerik birleştirici ile kıvamlaştırılmaktadır.
Bu gruba aşağıdakiler dahildir:
Bütün bu sayılan patlayıcı maddeler dökme veya kartuş ve fişek şekillerinde, toz, granül (tane), pat, bulamaç, emülsiyon veya az çok kuru jöle şeklinde sunulabilirler.
Bu pozisyon, kimyasal olarak belirli bir yapıda ve izole halde bulunan maddeleri patlayıcı olsa bile kapsamaz. Bu kimyasal maddeler, genellikle, 28 nci veya 29 ncu Fasıllarda yer almaktadır. Örneğin; anorganik nitratlar (28.34 pozisyonu), civa fulminat (28.52 pozisyonu), trinitrotoluen (29.04 pozisyonu) ve trinitrofenol (29.08 pozisyonu).
36.03 - FİTİLLER, İNFİLAK FİTİLLERİ, AĞIZ OTLARI VEYA İNFİLAK KAPSÜLLERİ; ATEŞLEYİCİ MADDELER, ELEKTRİKLİ İNFİLAK ETTİRİCİ MADDELER.
Bu ürünler, genellikle barutları ve patlayıcıları ateşlemek için gerekli olan yardımcılar (aksesuarlar) olarak adlandırılmaktadır ve ateşleyici tozlar ve patlayıcılar için gereklidirler.
Bu pozisyona aşağıdakiler dahildir:
Fitiller, (emniyet fitilleri) (yavaş fitiller veya Bickford fitilleri), bir alevi ateşleyiciye doğru aktaracak şekilde yapılmış araçlardır. Dokumaya elverişli maddelerden yapılmış ince kılıf kısmı katran veya kauçuk ya da plastik emdirilmiştir ve içerisine boydan boya kara barut doldurulmuştur.
İnfilak fitilleri, bir veya daha çok infilak fitilini aktarmaya yarayan fitiller olup, genellikle dokumaya elverişli maddelerden veya plastik maddelerden (eğilip bükülebilir fitiller) mamul su geçirmez kılıf içine (yumuşak fitiller) veya kurşun ya da kalaydan mamul kılıf (kurşunlu veya kalaylı fişekler) içine doldurulmuş bulunan pentrit veya başka patlayıcı maddelerden oluşmaktadır. Bazı durumlarda, patlayıcı kısım, plastikten bir tüpün iç yüzeyine ince bir tabaka halinde yerleştirilir.
Bunlar daha çok madenlerde, taş ocaklarında ve inşaat alanlarında kullanılır.
Bu grup aşağıdakilerden oluşur:
Elektrikli fünye kafası, iletken filament olan uçlarından elektrikli rezistans köprüsü teşkil edecek şekilde lehimlenen iki izole iletkenden oluşur; bu filament ateşleyici bir yatağa gömülmüştür. Bu, barutlu patlayıcıyı ateşlemekte veya ilk ateşleyici patlamayı başlatmakta kullanılır.
(2) Kimyasal ateşleyici maddeler. Bunlar, içine kimyasal ürün (sülfirik asit gibi) ile potasyum klorat doldurulmuş olan ve her iki maddenin arası metal bir levha ile ayrılmış bulunan bir cam ampul içeren bir silindirden oluşmaktadır. Cam ampulun kırılmasıyla içindeki asit, geciktirici vazifesini gören madeni levhayı eritir ve potasyum kloratla tepkimeye girerek kuvvetli bir ısı oluşturmakta ve bu ısı infilak kapsülünü veya patlayıcı maddeyi ateşlemektedir.
Bunlar, metal (veya plastik) bir tüp içinde, yukarıda (C) bendinin 1 nolu Notunda belirtilen şekilde elektrikli fünye kafası ile küçük bir ilk ateşleyici (50 ila 500 mg kurşun azür esaslı bir karışım) ve bir miktar daha fazla güçlü başka bir patlayıcıdan (örn; pentrit, hekzojen veya tedril) oluşmaktadır.
İlk ateşleyiciler olarak bilinen bazı elektrikli infilak ettiriciler de bu gruba dahildir. Bunlar çoğunlukla minyatürleştirilmiştir ve ilk bileşik içinde bu bileşiği iletken kılmak ve indüksiyon aracılığıyla ateşlenmesini mümkün kılmak üzere ilave edilen maddelerle fitil kafası ikame edilebilir.
Aşağıda yazılı olanlar bu pozisyona dahil değildir:
36.04 - ŞENLİK FİŞEKLERİ, İŞARET FİŞEKLERİ, YAĞMUR FİŞEKLERİ, SİS İŞARETLERİ VE DİĞER PİROTEKNİ EŞYASI.
3604.10 - Şenlik fişekleri
3604.90 - Diğerleri
Bu pozisyon, ışık, ses, gaz, duman oluşturan veya yanıcı etki yapabilen pirotekni eşyayı kapsar. Bunlar:
(a) Ses veya ışık sinyali araçları. Denizde kullanılan tehlike işareti roketleri, uçaklarda kullanılan foto-flaş fişekleri, işaret fişekleri, sis sinyalleri ve demiryollarında işaret fişekleri, bireysel tehlike roketleri, sinema veya televizyon için ışık effektleri, vb. aydınlatma araçları, rehber düzenleri, pirotekni tuzaklar ve duman üreten düzenler (bazen renkli) gibi. Bunların genel özelliği ışık, ses veya duman yoluyla nispeten uzun süren etki oluşturmaktır.
(b) Sanayide veya ziraatte kullanılan pirotekni mamulleri. Doluya karşı roketler, doluya karşı fişekler, zirai duman üreticiler, hayvanları korkutmak için gök gürlemesi flaşları ile boru hatlarında sızıntıları test etmek için duman üretici tertipler gibi.
Bu pozisyon, daha önceki gruplarda belirtilmeyen diğer pirotekni düzenleri de kapsar.(Örn; cankurtaran halat roketleri, bir infilakı aktarmak için değil de infilakı kesmek için kullanılan kurşun kaplı ateşleme ipi).
Aşağıda yazılı olanlar bu pozisyona dahil değildir:
36.05 - KİBRİTLER (36.04 POZİSYONUNDAKİ PİROTEKNİ EŞYASI
HARİÇ).
Bu pozisyon, pürüzlü bir yüzey (bazen özellikle bu amaç için hazırlanmış olan) üzerine sürtüldüğünde bir alev hasıl eden kibritleri içine alır. Bunlar, genellikle ağaçtan veya mukavvadan yada stearin, parafin mumu veya benzeri maddeler(mum kibritleri veya vestas) emdirilmiş dokumaya elverişli maddelerden ve diğer maddelerden bir sap ile alevlenebilen muhtelif kimyasal maddelerden yapılmış bir baş kısmından oluşmaktadır.
Bengal kibritleri ve diğer bazı pirotekni ürünleri, her ne kadar sürtülme ile ateş almakta ve kibrit şeklinde bulunmakta ise de, bu pozisyon haricindedir (36.04 pozisyonu).
36.06 - FERRO-SERYUM VE DİĞER PİROFORİK ALAŞIMLAR (HER ŞEKİLDE); BU FASILIN 2 NUMARALI NOTUNDA BELİRTİLEN ATEŞ ALICI MADDELERDEN EŞYA.
3606.10 - Çakmaklarda veya ateşlemeye yarayan benzeri aletlerde kullanılan neviden olup 300 cm3 veya daha az hacimdeki kaplara konulmuş akaryakıtlar
3606.90 - Diğerleri
Piroforik alaşımlar, pürüzlü yüzeylere sürtülmekle gazları, akaryakıtları, tinerleri veya ateş alıcı diğer maddeleri tutuşturmaya yetecek kadar kıvılcım veren alaşımlardır. Bunlar, genellikle seryumun ve diğer metallerin kombinasyonu halinde olup, en çok kullanılanı ferro-seryum alaşımıdır.
Bu pozisyonda yer alan alaşımlar dökme halde veya mekanik ateşleyiciler için küçük silindirler ya da küçük çubuklar şeklindedirler (çakmak taşı)( perakende satış için ambalajlanmış şekilde olsun ya da olmasın).
Bu gruba yalnızca aşağıda yazılı olanlar dahildir:
Bununla beraber, sigara çakmakları veya benzeri ateşleyicilerin aksamını teşkil eden neviden olan yeniden doldurulabilen kartuşlar ve diğer kaplar (dolu veya boş) bu pozisyon haricindedir (96.13 pozisyonu).
Esasını alkol teşkil eden ve içinde ayrıca sabun, jelatinli maddeler, selüloz türevleri gibi maddeler bulunan yakıtlar (bu yakıtlar genellikle "katılaştırılmış alkol" adı altında satılmaktadır) ve benzeri şekilde hazırlanmış katı veya yarı katı haldeki diğer yakıtlar.
Bu son belirtilen türde hazırlanmış katı yakıta örnek olarak, birleştirici olarak karboksimetilselülozdan ve yanmayı desteklemek üzere çok az miktarda sodyum nitrat ilave edilmiş çubuk haline getirilmiş odun kömürü tozunudur. Bu yakıt sıcaklık veren bir kaynak olarak giysiler içinde taşınabilen hemen hemen hava geçirmez bir kutu içerisinde yavaş yanma için hazırlanmıştır.
Bununla birlikte, ışık ve alev üretmeksizin ekzotermik bir reaksiyon ile ısı üreten tek kullanımlık el ve ayak ısıtıcılarını kapsamaz. (demir tozunun bir oksidasyon katalizörü aracılığıyla oksidasyonu gibi)(38.24 pozisyonu)
Bu gruba aşağıdakiler dahildir:
Bununla birlikte, bu tanım briket halinde aglomere edilmiş testere tozunu
kapsamaz (44.01 pozisyonu).