DANIŞTAY YEDİNCİ DAİRE K:2001/2584, E:2000/10115 SAYILI, 02.07.2001 TARİHLİ KARAR

Temyiz İsteminde Bulunan: ... A.Ş.

Vekili : Av. ...

Karşı Taraf : Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı adına ... Gümrük Müdürlüğü

İstemin Özeti : ... Gümrük Müdürlüğünde tescilli 14.9.1999 gün ve 6585 sayılı beyanname kapsamı eşyanın beyan edilen kıymetinde düşüklük bulunması üzerine, aynı eşyanın satış bedeli yöntemine göre saptanan fiyat esas alınarak yapılan ek tahakkuka vaki itirazın reddine ilişkin işleme karşı Gümrükler Genel Müdürlüğüne yapılan itiraz üzerine tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davayı; 4458 sayılı Gümrük Kanununun 242'nci maddesi uyarınca, gümrük müdürlüğüne yapılan düzeltme başvurusunun reddi yolundaki karara karşı ... Gümrükler Başmüdürlüğüne yapılan itirazın da reddedilmesi üzerine, idari itiraz prosedürünün tamamlandığı; ... Gümrükler Başmüdürlüğünün ret işleminin 14.6.2000 tarihinde tebliğinden itibaren, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7'nci maddesinde öngörülen 30 günlük süre içinde davanın açılması gerekirken, 5.9.2000 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunduğu; öte yandan, olayda, 2577 sayılı Kanunun 11'inci maddesinin uygulanmasına olanak bulunmadığından, davacının, ... Gümrükler Başmüdürlüğünün ret işlemine karşı Gümrükler Genel Müdürlüğüne yapılan itirazın, dava süresini etkilemeyeceği gerekçesiyle reddeden ... Vergi Mahkemesinin ... günlü, ... sayılı kararının; olayda, aynı eşyanın satış bedeli
yönteminin uygulanmasını gerektiren bir durum olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti: İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.

Tetkik Hakimi Selman Aydın'ın Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, 2577 sayılı Kanunun 49'uncu maddesinin 1'inci fıkrasında sayılan bozma nedenlerine uymadığından, temyiz istemi reddedilerek kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Emel Cengiz'in Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49'uncu maddesinin 1'inci fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp, vergi mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.

Açıklanan nedenle, temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

Dosyanın incelenmesinden, davacı şirket tarafından ithal edilen eşyanın beyan edilen kıymetinde düşüklük görüldüğünden bahisle, aynı eşyanın satış bedeli yöntemine göre belirlenen fiyat esas alınarak yapılan ek tahakkukun 8.3.2000 tarihinde tebliği üzerine, 20.3.2000 tarihinde gümrük müdürlüğünden düzeltme talebinde bulunulduğu; düzeltme talebinin reddine dair yazının 26.4.2000 tarihinde tebliğinden sonra, 2.5.2000 tarihinde ... Gümrükleri Başmüdürlüğüne itiraz edildiği; 14.6.2000 tarihinde tebliğ edilen itirazın reddine dair başmüdürlük kararına karşı da, 24.6.2000 tarihinde, üst makam olan Gümrükler Genel Müdürlüğüne başvuruda bulunulduğu; anılan makamın, idari itiraz sürecinin, itirazın, ... Gümrükleri Başmüdürlüğünce reddi suretiyle sona erdiği, bu karara karşı idari yargı mercilerine başvurulması gerektiği yolundaki yazısının 18.7.2000 tarihinde tebliği üzerine de, 5.9.2000 tarihinde davanın açıldığı; Mahkemece, istemin özeti bölümünde yazılı gerekçe ile, davanın süre aşımı nedeniyle reddedildiği anlaşılmıştır.

4458 sayılı Gümrük Kanununun 242'nci maddesinde, "1-Yükümlüler, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri için tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde ilgili gümrük idaresine verecekleri bir dilekçe ile düzeltme talebinde bulunabilirler.

2-Düzeltme talepleri ilgili gümrük müdürlüğü tarafından otuz gün içinde karara bağlanarak yükümlüye tebliğ edilir.

3-Kişiler, düzeltme taleplerine ilişkin kararlara, idari kararlara, gümrük vergilerine ve cezalara karşı yedi gün içinde kararı alan gümrük idaresinin bağlı bulunduğu gümrük başmüdürlüğü nezdinde itirazda bulunabilirler.

4-Gümrük başmüdürlüklerine intikal eden itirazlar otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edilir.

5-İlk kararın alındığı idarenin gümrük başmüdürlüğü olduğu hallerde, bu karara karşı onbeş gün içinde Gümrük Müsteşarlığına itiraz edilebilir.

6-Gümrük Müsteşarlığına intikal eden itirazlar kırkbeş gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edilir.

7-Gümrük başmüdürlükleri ile Gümrük Müsteşarlığı kararlarına karşı işlemin yapıldığı gümrük müdürlüğünün veya gümrük başmüdürlüğünün bulunduğu yerdeki idari yargı mercilerine başvurabilirler." hükmü yer almıştır.

Bu yasal düzenlemeler karşısında; gümrük vergisi salınması ile ilgili idari uyuşmazlıklarda, idari işlemin, ek tahakkuk değil; bu tahakkuka karşı süresi içerisinde yapılan itiraza, Gümrük Kanununun yukarıda açıklanan 242'nci maddesinde öngörülen yöntem izlenerek, son aşamada Gümrükler Başmüdürlüklerince veya Gümrük Müsteşarlığınca verilecek olumsuz cevap olduğu açık bulunmaktadır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 11'inci maddesinde ise, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebileceği; bu başvurmanın, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı; altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı; isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayacağı ve başvurma tarihine kadar geçmiş sürenin de hesaba katılacağı, hükmü yer almıştır.

Gümrük Kanununun 242'nci maddesinde yer alan idari itiraz prosedürü, yukarıda da belirtildiği üzere, yasa ile zorunlu kılınan ve idari davaya konu bir işlem tesisi ile sonuçlanan bir yoldur. İlgililer, söz konusu idari itiraz prosedürü sonucu tesis edilen işleme karşı doğrudan dava açabilecekleri gibi, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 11'inci maddesi uyarınca, gümrük vergisine vaki itirazların reddine ilişkin Başmüdürlük veya müsteşarlık işlemlerinin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasını üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde isteyebilirler. Belirtilen koşullara uygun olarak yapılan başvurular üzerine tesis edilen olumsuz işlemlere karşı ise, 2577 sayılı Kanunun 11'inci maddesinde öngörülen esaslara uyulmak şartıyla, idari yargı mercilerine müracaat edilebileceği tabiidir.

Olayda da, davacı Şirket adına yapılan ek tahakkuka vaki itirazın, ... Gümrükler Başmüdürlüğünün 31.5.2000 gün ve 11 sayılı kararı ile reddi suretiyle, idari itiraz süreci sonlandırılarak, idari davaya konu olabilecek bir işlem tesis edildiği; davacı tarafından, 14.6.2000 tarihinde tebliğ edilen söz konusu işleme karşı, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 11'inci maddesinde yer alan düzenlemeye uygun olarak, idari dava açma süresi içinde, 24.6.2000 tarihinde, üst makam olan Gümrük Müsteşarlığına başvurulduğu; idari itiraz sürecinin, itirazın, ... Gümrükleri Başmüdürlüğünce reddine ilişkin işlemin tebliği üzerine sona erdiği, bu işleme karşı İdari Yargı Mercilerine müracaat edilmesi gerektiği yolundaki Gümrük Müsteşarlığı yazısının 18.7.2000 tarihinde davacıya tebliği üzerine de, kaldığı yerden işlemeye başlayan ve son gününün ara verme zamanına rastlaması nedeniyle, 2577 sayılı Kanunun 8'inci maddesinin 3'üncü fıkrası uyarınca uzayan dava açma süresi içinde, 5.9.2000 tarihinde davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda açıklanan hukuksal duruma göre, süresi içinde açıldığı anlaşılan dava hakkında, esasının incelenmesi suretiyle, karar verilmesi gerekirken, mahkemece, istemin özeti bölümünde yer alan gerekçeyle, davanın süre aşımı nedeniyle reddinde isabet görülmemiştir.

Açıklanan nedenle, temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kararının bozulmasına, bozma kararı üzerine mahkemece yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından, bu hususta ayrıca hüküm tesisine gerek bulunmadığına, 2.7.2001 gününde oybirliği ile karar verildi.