T.C.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
Emniyet Genel Müdürlüğü
Sayı :B.05.1.EGM.0.1.1.49761
Konu :Adres Tespiti İşlemleri
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI GENELGE NO: 2012/73
EGM GENELGE NO: 2012/113
İlgi: a) 21.05.2005 tarihli ve 26882 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2008/8 nolu ve "Adres Kayıt Sisteminin Uygulanması" konulu Başbakanlık genelgesi,
b) Adalet Bakanlığı'nın, Manisa Cumhuriyet Başsavcılığı'na muhatap 21/01/2008 tarihli B.03.0.HİG-0.00.00.03.647.03.02.7.2008-1742 sayılı ve Adres ve Kimlik Bilgileri" konulu yazısı.
Resmi Gazete'de yayımlanan 24.03.2006 tarihli ve 2006/10316 sayılı e-Devlet Kapısının Kurulması, İşletilmesi ve Yönetilmesine İlişkin Karar çerçevesinde devlet kurumlarına sistemi kullanmaları için yükümlülük getirilmiştir.
Polisin görevleri, başta 2559 sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu (PVSK) olmak üzere ilgili mevzuatlarda düzenlenmiştir. Genel güvenliğin sağlanması kamu düzeninin korunması, suç önleme ve soruşturma hizmetleri esastır. Geçmişten günümüze kadar yerleşik ve yanlış bir uygulama olarak, belirtilen görev alanları ile doğrudan ilgili olmayan birtakım adres tespiti işlemlerinin de polisten talep edildiği görülmektedir.
Adres tespitini de düzenleyen 7201 Tebligat Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 1959 yılında, ülkemizde özellikle iletişim olanaklarının ve pofta hizmetlerinin sınırlı olduğu, bunun yanında yerleşim alanlarına devlet görevlilerinin ulaşması ve kamu hizmetlerinin götürülmesi yönüyle sorunlar yaşandığı bilinmektedir. Dönemin koşulları ve posta hizmetlerinin sınırlılığı nedeniyle o dönemde dahi polise "belirli bir alana" münhasır olmak üzere tebligat ve adres tespiti görevi verilmiştir. Günümüzde ise adrese dayalı kimlik paylaşım sistemine geçilmiş, hak ve özgürlüklerin kullanımı bakımından kişilerin yerleşik adres bilgilerini yetkili kamu makamlarına bildirme yükümlülüğü getirilmiş ve buna ilişkin birtakım idari yaptırımlar öngörülmüştür.
Kamu hizmetlerinin yürütülmesinde taraflardan biri de vatandaş olduğundan bireylerin kayıtlı bulundukları adreslere ilişkin bilgiler de büyük önem taşımaktadır. Oluşturulan Kimlik Paylaşımı Sistemi ile bu alanda çağdaş bir hizmet anlayışı yaşama geçirilmiştir. Ancak bunun birçok kurum ve kuruluş tarafından kullanılmadığı görülmektedir.
İcra müdürlükleri basta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlardan polis birimlerine yapılan adres tespiti talepleri, polisin asli görevlerini yapmasını engelleyecek derecede iş yüküne sebep olmaktadır. Adres tespiti işlemlerinin polis tarafından yürütülmesi para, zaman, iş gücü kaybına neden olarak, polisin asli görev alanları olan kamu düzeninin sağlanması ve suçla mücadele hizmetlerinin yürütülmesinde aksamalara sebebiyet vermektedir.
Adres tespiti işlemleri, yetkili kurum ve kuruluşların görevli bulunduğu ve doğrudan polis görev sahasında yer almayan hizmetlerdir. Konu ile ilgili mevzuatta açık hükümler bulunmaktadır:
1. 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 50’nci maddesine göre adres bildirimlerini kayda geçirmekten nüfus müdürlükleri sorumlu tutulmuştur. "Adres bilgilerine erişilmesi, adreslerin doğruluğunun sağlanması ve her türlü adli ve idari hizmetin etkinliğinin artırılması'' bakımından Kanunun "Adres bilgilerinin kullanımı" başlıklı 52’nci maddesinin bir, üç ve dördüncü fıkralarında:
5. Adalet Bakanlığı'nın adres ve kimlik bilgilerinin belirlenmesine ve temin edilmesine ilişkin olarak Manisa Cumhuriyet Başsavcılığına gönderdiği ilgi (b) yazıda ise; maliyet ve zaman kaybının önlenmesi yönünden adres ve kimlik bilgilerimin mahkeme veya icra müdürlüklerinin bulunduğu yer nüfus müdürlüğünden temin edilmesi için keyfiyetin yargı çevrelerindeki Cumhuriyet savcılıkları ile icra ve iflas müdürlüklerini ve bilgileri bakımından mahkemelere duyurulması istenmiştir.
Yukarıda belirtilen esaslar dâhilinde adres tespiti konusunda polise doğrudan bir görev verilmemiştir. İlgili yasal hükümler doğrultusunda kişilerin adres tespitinde, ilgili kurum ve kuruluşların da paylaşımı ve kullanımına açılan Adres Kayıt Sistemi'nin kullanılması gerekmektedir.
Bu çerçevede polis birimlerince adres tespiti ve teyidi taleplerinin yerine getirilmesinde, aşağıdaki esaslara uyulacaktır:
I. Tebligata ilişkili adres arattırması görevi Tebligat Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelik'in 48/1 maddesi hükmü ile tebliği çıkaran mercie ait bir görevdir. Yönetmelik'te bunun nasıl yapılacağı belirli bir sıralamaya tabi kılınmıştır. Buna göre, 1) Tebligatı çıkaran merci, muhatabın adresini öncelikle resmî veya özel kurum ve dairelerden, 2) Bunlardan sonuç alınamadığı takdirde kolluk vasıtasıyla araştırabilir ve tespit ettirebilir, 3) Yapılan araştırmalara rağmen muhatabın adresinin tespit edilememesi halinde adres meçhul sayılır.
II. Kişilerin adresi öncelikle Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü il ve ilçe birimleri ile diğer ilgili kurumlar nezdinde araştırılacaktır. Gerçek kişiler tarafından polis birimlerine yapılan adres tespiti taleplerinin yetkili nüfus müdürlüklerine yönlendirilmesi sağlanacaktır.
III. İlgili mevzuat gereğince her türlü adres tespitinde, Kimlik Paylaşımı Sistemi'nde yer alan bilgilerin kullanılması ve polisten bu yönde talepte bulunulmasının önlenmesi yönünde mülkî idare amirlerimizce gereken tedbirler alınacaktır.
IV. İlgili kurumlardan araştırma yapılmaksızın veya Kimlik Paylaşımı Sistemi kullanılmaksızın, polisten yerine getirilmesi istenilen adres tespiti talepleri, açıkça yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine aykırı olduğundan, bu talepler işleme konulmaksızın yetkili mülkî idare amirinin imzası ile talepte bulunan kuruma iade edilecektir.
V. 7201 sayılı Kanun'un 28/3 maddesi ve Yönetmelik hükmüne göre; kişinin adresi, resmi veya hususi kurumlar ve dairelerden, ilgili mevzuat dâhilinde yetkili nüfus müdürlüklerinden tespit edilememiş ve Kimlik Paylaşımı Sistemi'nde yer almıyor veya belirlenen adresler yanlış ise adres tespiti isteyen kurumun nerelerde araştırma yaparak sonuca ulaşamadığını gerekçelendirerek en son çare olarak adresin araştırılması için polisten talepte bulunulabilecektir. Kimlik Paylaşımı Sistemi'nde bilgisi yel alan kişinin adresinin tespiti ve teyidi için ayrıca polis görevlendirilmemesi için gereken tedbirler alınacaktır.
Adres tespiti işlemlerinin belirtilen esaslar çerçevesinde yürütülmesini, Yönetmelik hükümlerine ve Başbakanlık genelgesine uygun hareket edilmesinin sağlanması yönünde bütün kurum ve kuruluşların bilgilendirilmesi ve koordinenin sağlanmasını;
Arz ve rica ederim.
İdris Naim ŞAHİN
İçişleri Bakanı
