MİLLETLERARASI ANDLAŞMA
Karar Sayısı : 2011/2449
02.12.2011 tarihli, 28130 (Mükerrer) Sayılı R.G.
14 Ocak 2011 tarihinde Ankara’da imzalanan ekli “Türkiye Cumhuriyeti ile Bosna ve Hersek Arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması ile Kurulan Ortak Komite’nin Anlaşma’ya Ek ‘Menşeli Ürünler’ Kavramının Tanımı ve İdari İşbirliği Yöntemlerine İlişkin Protokol 1’in Değiştirilmesi Hakkındaki 1/2011 sayılı Kararı”nın onaylanması; Dışişleri Bakanlığının 27/9/2011 tarihli ve HUMŞ/2688357 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü ve 5 inci maddelerine göre, Bakanlar Kurulu’nca 31/10/2011 tarihinde kararlaştırılmıştır.
ORTAK KOMİTE,
Türkiye Cumhuriyeti ile Bosna ve Hersek arasında, 3 Temmuz 2002’de Ankara’da imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması’nın (bundan sonra “Anlaşma” olarak anılacaktır) “Ortak Komite, işbu Anlaşma’da öngörülen hallerde kararlar alabilir” hükmünü haiz 29.4 üncü Maddesi ve “Ortak Komite, Tarafların ulusal mevzuatlarına uygun olarak Protokolleri ve Ekleri tadil etmeyi kararlaştırabilir” hükmünü haiz 33 üncü Maddesi uyarınca;
Anlaşma’ya ek “menşeli ürünler” kavramının tanımı ve idari işbirliği yöntemlerine ilişkin Protokol 1’i göz önünde tutarak (bundan sonra “Protokol 1” olarak anılacaktır),
(1) Anlaşma’ya ek mevcut Protokol 1, Türkiye Cumhuriyeti ile Bosna ve Hersek arasında ikili menşe kümülasyonuna imkan tanıdığından;
(2) Avrupa Birliği, Türkiye Cumhuriyeti, Bosna ve Hersek veya Avrupa Birliği’nin İstikrar ve Ortaklık sürecine katılan herhangi bir ülke veya alan menşeli maddelerin kullanımını mümkün kılmak üzere kümülasyon sisteminin genişletilmesi arzulanır olunduğundan;
(3) Bu Karar’ın uygulanabilir olduğu gün transit haldeki veya antrepodaki eşyaların, genişletilmiş kümülasyon sisteminden faydalanmalarına imkan tanıyacak şekilde geçiş hükümlerinin kapsamına dahil edilmesi gerektiğinden;
(4) Metinde ve metnin farklı dillerdeki uyarlamalarında yer alan farklılıkların düzeltilmesi için bazı teknik değişiklikler gerektiğinden;
(5) Anlaşma’nın düzgün bir şekilde uygulanabilmesi için ve kullanıcılar ile gümrük idarelerinin işini kolaylaştırmak açısından, söz konusu hükümlerin tamamının yeni bir Protokol metnine dercedilmesi uygun olduğundan;
AŞAĞIDAKİLERE KARAR VERMİŞTİR:
Madde 1
Anlaşma’nın “menşeli ürünler” kavramının tanımı ve idari işbirliği yöntemlerine ilişkin Protokol 1 ve Ekleri, ilişikte yer alan yeni Protokol 1 ile değiştirilmiştir.
Madde 2
Bu Karar, Anlaşma’nın 34 üncü Maddesi’ne uygun olarak yürürlüğe girecektir.
BUNUN KANITI OLARAK, aşağıda imzası bulunan tam yetkili temsilciler bu Karar’ı imzalamışlardır.
Ankara’da 14 Ocak 2011 tarihinde İngilizce iki asıl nüsha olarak düzenlenmiştir.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ADINA BOSNA VE HERSEK ADINA
Uğur ÖZTÜRK Midhat SALIC
Başbakanlık Dış Ticaret ve Ekonomik İlişkiler Bakanlığı
Dış Ticaret Müsteşarlığı Uluslararası Ticari İlişkiler Bölümü
AB Genel Müdür Yardımcısı Bakan Yardımcısı
“MENŞELİ ÜRÜNLER” KAVRAMININ TANIMI VE İDARİ İŞBİRLİĞİ YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN
PROTOKOL1
BAŞLIK I
GENEL HÜKÜMLER
Madde 1
Tanımlar
Bu Protokol’ün amaçlarına uygun olarak:
(a) “imalat”, montaj veya özel işlemler de dahil olmak üzere her türlü işçilik veya işleme tabi tutma anlamına gelir;
(b) “madde”, ürünün imalatında kullanılan herhangi bir girdi, hammadde, parça veya aksam v.b. anlamına gelir;
(c) “ürün”, bilahare başka bir imalatta da kullanılması söz konusu olsa bile, imal edilmiş ürün anlamına gelir;
(d) “eşya”, hem madde hem de ürün anlamına gelir;
(e) “gümrük kıymeti”, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın VII. Maddesinin uygulanmasına ilişkin olarak 1994’te yapılan Anlaşma’ya (Gümrük Kıymeti Hakkında DTÖ Anlaşması) göre tespit edilen kıymet anlamına gelir;
(f) “fabrika çıkış fiyatı”, ürün için Türkiye veya Bosna ve Hersek’te, nihai işçilik veya işlemin gerçekleştirilmesini üstlenen imalatçıya fabrika çıkışı itibariyle ödenen, kullanılan bütün madde fiyatlarının dahil edilmiş olduğu, elde edilmiş ürünün ihracında geri ödenen veya ödenecek yurtiçi vergilerin tenziliyle bulunan fiyat anlamına gelir;
(g) “maddelerin kıymeti”, kullanılan menşeli olmayan maddelerin ithalatı esnasındaki gümrük kıymeti, veya bunun bilinmemesi veya tespit edilememesi halinde Türkiye veya Bosna ve Hersek’te maddeler için ödendiği tespit edilebilen ilk fiyat anlamına gelir;
(h) “menşeli madde kıymeti”, (g)’de tanımlandığı şekilde, gerekli değişiklikler yapılarak uygulanan, bu tür maddenin kıymeti anlamına gelir;
(i) “katma değer”, fabrika çıkış fiyatından, eşyaya dahil edilen Madde 3 ve 4’te belirtilen diğer ülkeler menşeli her bir maddenin gümrük kıymetinin, veya bu kıymetin bilinmemesi veya tespit edilememesi halinde Türkiye veya Bosna ve Hersek’te madde için ödendiği doğrulanabilir ilk fiyatın çıkarılması ile bulunan değer anlamına gelir;
(j) “fasıllar” ve “pozisyonlar”, işbu Protokol’de “Armonize Sistem” veya “AS” olarak geçen Armonize Mal Tanım ve Kodlama Sistemi’ni oluşturan nomenklatürde kullanılan fasıllar ve pozisyonlar (dört haneli kodlar) anlamına gelir;
(k) “sınıflandırılmış” tabiri, ürün veya maddelerin belirli bir pozisyon altında sınıflandırılması anlamına gelir;
(l) “sevkiyat”, ya bir ihracatçıdan bir alıcıya aynı anda gönderilen, ya da ihracatçıdan alıcıya şevkinde tek bir sevk evrakı kapsamında yer alan, veya böyle bir evrakın olmaması halinde tek bir fatura kapsamına giren ürünler anlamına gelir; (m) “topraklar” kara sularını da kapsar.
BAŞLIK II
“MENŞELİ ÜRÜNLER” KAVRAMININ TANIMI
Madde 2
Genel koşullar
1. Bu Anlaşma’nın uygulanmasında, aşağıda belirtilen ürünler Türkiye Cumhuriyeti menşeli kabul edilirler:
(a) Madde 5’te belirtildiği şekilde, tamamen Türkiye Cumhuriyeti’nde elde edilen ürünler;
(b) Madde 6’da belirtildiği şekilde Türkiye Cumhuriyeti dahilinde yeterli işçilik veya işlemden geçirilmiş olmaları kaydıyla, tamamen Türkiye’de elde edilmemiş maddeler ihtiva ederek Türkiye Cumhuriyeti’nde elde edilen ürünler;
2. Bu Anlaşma’nın uygulanmasında, aşağıda belirtilen ürünler Bosna ve Hersek menşeli kabul edilirler:
(a) Madde 5’te belirtildiği şekilde, tamamen Bosna ve Hersek’te elde edilen ürünler;
(b) Madde 6’da belirtildiği şekilde yeterli işçilik veya işlemden geçirilmiş olmaları kaydıyla, tamamen Bosna ve Hersek’te elde edilmemiş maddeler ihtiva ederek Bosna ve Hersek’te elde edilen ürünler.
Madde 3
Türkiye Cumhuriyeti’nde kümülasyon
1. Madde 2(1) hükümlerine tabi olarak, Bosna ve Hersek, Türkiye Cumhuriyeti veya Avrupa Birliği’nin İstikrar ve Ortaklık Süreci[1]’ne katılan ülke veya alan veya AT-Türkiye Ortaklık Konseyi’nin 22 Aralık 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Kararı[2]’nın kapsadığı Topluluk menşeli maddeler, Türkiye Cumhuriyeti’nde Madde 7’de belirtilen işlemlerin ötesinde bir işlemden geçmiş olmaları şartıyla, Türkiye Cumhuriyeti’nde elde edilmiş bir ürün içine dahil edildikleri takdirde Türkiye Cumhuriyeti menşeli olarak kabul edilirler. Söz konusu maddelerin yeterli işçilik ve işlemden geçmiş olmaları gerekmez.
2. Türkiye’de gerçekleştirilen işçilik veya işlem, Madde 7’de belirtilen işlemlerin ötesine geçmez ise, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti’nde eklenen katma değerin, imalatta kullanılan paragraf 1 ‘de belirtilen diğer ülkeler veya alanlardan biri menşeli maddelerin kıymetini geçmesi halinde, elde edilen ürün Türkiye Cumhuriyeti menşeli olarak kabul edilir. Eğer bu gerçekleşmez ise, Türkiye Cumhuriyeti’ndeki imalat işlemlerinde kullanılan en yüksek kıymete sahip olan ürün dikkate alınarak elde edilen ürün, o ülke menşeli olarak kabul edilir.
3. Paragraf 1’de belirtilen ülkelerden biri menşeli ve Türkiye Cumhuriyeti’nde hiçbir işçilik veya işleme uğramamış ürünler, bu ülkelerden birine ihraç edilmeleri halinde menşe statülerini korurlar.
4. Bu maddede düzenlenen kümülasyon sadece;
(a) söz konusu ülkeler arasında, menşe statüsünün ve varış ülkesinin belirlenmesine ilişkin olarak, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın (GATT) XXIV. Maddesi çerçevesinde bir tercihli ticaret anlaşmasının mevcut olması,
(b) ürünler veya kullanılan maddelerin, işbu Protokol’deki kurallarla aynı menşe kurallarının uygulanması ile menşe statüsü elde etmesi, ve
(c) kümülasyon uygulamasına dair gerekli düzenlemelerin tamamlandığına ilişkin bildirimlerin, Türkiye Cumhuriyeti’nin veya Bosna ve Hersek’in Resmi Gazete’sinde kendi iç prosedürlerine uygun olarak yayımlanması halinde uygulanabilir.
Türkiye Cumhuriyeti paragraf 1’de belirtilen diğer ülkelerle uygulanan anlaşmaların ayrıntılarım ve karşılık gelen menşe kurallarını Bosna ve Hersek’e bildirir. Ek V’teki ürünler bu maddede belirtilen kümülasyonun dışında bırakılacaktır.
Madde 4
Bosna ve Hersek’te kümülasyon
1. Madde 2(2) hükümlerine tabi olarak, Türkiye Cumhuriyeti, Bosna ve Hersek veya Avrupa Birliği’nin İstikrar ve Ortaklık Süreci[3]’ne katılan ülke veya alan veya AT-Türkiye Ortaklık Konseyi’nin 22 Aralık 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Kararı[4]’nın kapsadığı Topluluk menşeli maddeler, Bosna ve Hersek’te Madde 7’de belirtilen işlemlerin ötesinde bir işlemden geçmiş olmaları şartıyla, Bosna ve Hersek’te elde edilmiş bir ürün içine dahil edildikleri takdirde Bosna ve Hersek menşeli olarak kabul edilirler. Söz konusu maddelerin yeterli işçilik ve işlemden geçmiş olmaları gerekmez.
2. Bosna ve Hersek’te gerçekleştirilen işçilik veya işlem, Madde 7’de belirtilen işlemlerin ötesine geçmez ise, yalnızca Bosna ve Hersek’te eklenen katma değerin, imalatta kullanılan paragraf l’de belirtilen diğer ülkeler veya alanlardan biri menşeli maddelerin kıymetini geçmesi halinde, elde edilen ürün Bosna ve Hersek menşeli olarak kabul edilir. Eğer bu gerçekleşmez ise, Bosna ve Hersek’teki imalat işlemlerinde kullanılan en yüksek kıymete sahip olan ürün dikkate alınarak elde edilen ürün, o ülke menşeli olarak kabul edilir.
3. Paragraf 1’de belirtilen ülkelerden biri menşeli ve Bosna ve Hersek’te hiçbir işçilik veya işleme uğramamış ürünler, bu ülkelerden birine ihraç edilmeleri halinde menşe statülerini korurlar.
4. Bu maddede düzenlenen kümülasyon sadece;
(a) söz konusu ülkeler arasında, menşe statüsünün ve varış ülkesinin belirlenmesine ilişkin olarak, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın (GATT) XXIV. Maddesi çerçevesinde bir tercihli ticaret anlaşmasının mevcut olması,
(b) ürünler veya kullanılan maddelerin, işbu Protokol’deki kurallarla aynı menşe kurallarının uygulanması ile menşe statüsü elde etmesi, ve
(c) kümülasyon uygulamasına dair gerekli düzenlemelerin tamamlandığına ilişkin bildirimlerin, Bosna ve Hersek’in veya Türkiye Cumhuriyeti’nin Resmi Gazete’sinde kendi iç prosedürlerine uygun olarak yayımlanması halinde uygulanabilir.
Bosna ve Hersek, yürürlüğe giriş tarihleri ve karşılık gelen menşe kuralları dahil olmak üzere paragraf 1’de belirtilen diğer ülkelerle uygulanan anlaşmaların ayrıntılarını Türkiye Cumhuriyeti’ne bildirir.
Ek V’teki ürünler bu maddede belirtilen kümülasyonun dışında bırakılacaktır.
Madde 5
Tamamen elde edilmiş ürünler
1. Aşağıdaki ürünler tamamen Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te elde edilmiş kabul edilirler:
(a) kendi topraklarından veya deniz yataklarından çıkartılan mineral ürünler;
(b) o ülkede hasat edilen bitkisel ürünler;
(c) o ülkede doğmuş ve yetiştirilmiş canlı hayvanlar;
(d) o ülkede yetiştirilmiş canlı hayvanlardan elde edilen ürünler;
(e) o ülkede avcılık veya balıkçılıkla elde edilen ürünler;
(f) Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek karasuları dışında kendi gemileri ile denizden elde edilen balıkçılık ürünleri ve diğer ürünler;
(g) münhasıran altparagraf (f)’de belirtilen ürünlerden kendi fabrika gemilerinin bordasında üretilen ürünler;
(h) yalnızca hammaddelerin geri kazanılmasına müsait, sadece sırt geçirmeye ve atık olarak kullanmaya elverişli kullanılmış lastikler dahil olmak üzere, toplanmış kullanılmış maddeler;
(i) o ülkede yapılan imalat işlemleri sonucu ortaya çıkan atık ve hurdalar;
(j) kendi karasuları dışında, münhasır işletme hakkına sahip olmaları kaydıyla deniz toprağı veya deniz toprağı altından çıkarılan ürünler;
(k) münhasıran altparagraf (a) ila (j)’de tanımlanan ürünlerden üretilen eşya.
2. 1(f) ve (g) paragraflarındaki “kendi gemileri” ve “kendi fabrika gemileri” terimleri sadece aşağıda belirtilen gemi ve fabrika gemileri için uygulanır:
(a) Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te kayıtlı veya tescilli olanlar;
(b) Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek bayrağı altında seyredenler;
(c) en az yüzde 50’si Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek vatandaşlarına veya yönetim merkezi bu Devletlerden birinde bulunan, müdür veya müdürleri, Yönetim Kurulu veya Denetleme Kurulu Başkanı ve bu kurullar üyelerinin çoğunluğu Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek vatandaşı olan ve ilave olarak, ortaklık veya limiteti şirket durumunda, sermayesinin en az yarısı bu Devletlere veya anılan Devletlerin kamu kuruluşları ya da vatandaşlarına ait olanlar;
(d) yönetici ve yetkilileri Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek vatandaşı olanlar ve
(e) mürettebatının en az yüzde 75’i Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek vatandaşı olanlar.
Madde 6
Yeterli işçilik veya işlem görmüş ürünler
1. Madde 2’ye göre, tamamen elde edilmemiş ürünler, Ek Il’de yer alan listede belirtilen şartlar yerine getirildiği takdirde yeterli derecede işçilik veya işlem görmüş olarak kabul edilirler.
Yukarıda belirtilen şartlar, Anlaşma kapsamındaki tüm ürünler için, imalatta kullanılan menşeli olmayan maddeler üzerinde yapılması gerekli işçilik ve işlemleri gösterir ve sadece bu maddelerle ilgili olarak uygulanır. Bu nedenle, listedeki şartlan yerine getirerek menşe statüsü kazanmış bir ürün başka bir ürünün imalatında kullanılırsa, onun bileşiminde yeraldığı ürüne tatbiki mümkün şartlar, kendisine uygulanmaz ve bunların imalatında kullanılmış olabilecek menşeli olmayan maddeler dikkate alınmaz.
2. Paragraf 1’e rağmen, listede belirtilen şartlar uyarınca bir ürünün imalatında kullanılmaması gereken menşeli olmayan maddeler aşağıdaki şartların yerine getirilmesine bağlı olarak kullanılabilir:
(a) toplam kıymetleri, ürünün fabrika çıkış fiyatının yüzde 10’umı geçmiyorsa;
(b) menşeli olmayan maddelerin azami değeri olarak listede verilmiş olan yüzdeler, bu paragrafın uygulanmasıyla aşılmamışsa.
Bu paragraf, Armonize Sistem’in 50 ila 63. Fasıllarındaki ürünlere uygulanmaz.
3. Paragraf 1 ve 2, Madde 7 hükümlerine tabi olarak uygulanır.
Madde 7
Yetersiz işçilik veya işlem
1. Paragraf 2’ye halel gelmeksizin, Madde 6’da belirtilen koşullar yerine getirilmiş olsun veya olmasın, aşağıdaki işlemler menşe statüsü vermek için yetersiz işçilik veya işlem olarak kabul edilir:
(a) nakliyat ve depolama süresince ürünlerin iyi şartlarda muhafazasını sağlamaya yönelik koruyucu işlemler:
(b) ambalaj ayırma ve birleştirme;
(c) yıkama; temizleme; toz, oksit, yağ, boya veya diğer tabakalardan arındırma;
(d) dokuma kumaşları ütül eme veya presleme;
(e) basit boyama ve cilalama işlemleri;
(f) tahıl ve pirinci kabuklarından ayırma, kısmi veya tam ağartma, parlatma ve perdahlama;
(g) şeker renklendirme veya şeker topaklarını biçimlendirme işlemleri;
(h) meyvelerin, kuruyemişlerin ve sebzelerin kabuklarını soyma, zarlarını ayıklama, çekirdeklerini çıkarma;
(i) keskinleştirme, basit bileme veya basit kesme;
(j) eleme, kalburdan geçirme, ayırma, tasnifleme, kalibrasyon, eşleştirme (maddelerden setler oluşturma dahil);
(k) basit şişeleme, tenekeye veya beherlere koyma, torbalama, sandıklama, kutulama, karton veya tahta üzerine yerleştirme ve tüm diğer basit paketleme işlemleri; (1) ürün veya paketler üzerine marka, etiket, logo ve diğer benzeri ayırt edici işaretleri yapıştırma veya basma işlemleri;
(m) farklı türde olmalarına bakılmaksızın ürünlerin basit karıştırılma işlemleri; şekerin diğer herhangi bir madde ile karıştırılması
(n) tamamlanmış bir ürün oluşturmak üzere parçaların basit montajı veya ürünlerin parçalarına ayrılması; (o) (a) ila (n)’de belirtilen işlemlerin iki veya daha fazlasının bir arada yapılması; (p) hayvan kesimi.
2. Belirli bir ürüne uygulanan işçilik veya işlemin paragraf 1 hükümleri çerçevesinde yetersiz kabul edilip edilmeyeceğine karar verilirken, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te gerçekleştirilen işlemlerin tümü bir arada mütalaa edilir.
Madde 8
Nitelendirme birimi
1. Bu Protokol hükümlerinin uygulanması amacıyla, nitelendirme birimi, Armonize Sistem nomenklatürünü kullanarak sınıflandırma yapılırken temel birim olarak kabul edilen belirli bir üründür. Buna göre,
(a) muhtelif maddelerin montajı veya gruplandırılmasından oluşan bir ürün, Armonize Sistem’de tek bir pozisyonda sınıflandırıldığında, bu ürünün tümü, nitelendirme birimini oluşturur.
(b) bir sevkiyat, Armonize Sistem’de aynı pozisyon içinde sınıflandırılan belli sayıda aynı üründen oluşuyorsa, her bir ürün bu Protokol hükümlerinin uygulanışı sırasında münferiden değerlendirilmelidir.
2. Armonize Sistem’in 5. Genel Kuralı çerçevesinde ambalaj, sınıflandırma açısından ürüne dahil ediliyorsa, menşe tespiti açısından da dahil edilir.
Madde 9
Aksesuarlar, Yedek parçalar ve aksam
Bir teçhizat, makine, alet veya araç parçası beraberinde teslim edilen normal bir teçhizatın bölümü durumundaki ve fiyata dahil edilmiş bulunan veya ayrıca fatura edilmemiş olan aksesuarlar, yedek parçalar ve aksanı; söz konusu teçhizat, makine, alet veya araç içinde mütalaa edilir.
Madde 10
Setler
Armonize Sistem’in 3. Genel Kuralı’nda tanımlanan setler, tüm bileşenleri menşeli olduğunda menşeli olarak kabul edilir. Ancak, bir set menşeli ve menşeli olmayan ürünlerden oluştuğunda, menşeli olmayan ürünlerin kıymeti, setin fabrika çıkış fiyatının yüzde 15’ini aşmıyorsa, set bir bütün olarak menşeli olarak kabul edilir.
Madde 11
Nötr elemanlar
Bir ürünün menşeli olup olmadığını belirlemek için. imalatında kullanılabilecek:
(a) enerji ve vakit;
(b) tesis ve teçhizat:
(c) makine ve aletler;
(d) ürünün nihai bileşimine girmeyen ve girmesi amaçlanmayan eşyamı, menşeini belirlemek gerekmez.
BAŞLIK III
ÜLKESEL GEREKLİLİKLER
Madde 12
Ülkesellik ilkesi
1. Madde 3 ve 4 ile bu maddenin 3. paragrafında belirtilen durumlar hariç olmak üzere Başlık H’de yer alan menşe statüsü kazanılmasına ilişkin koşullar, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te kesintisiz olarak yerine getirilmelidir.
2. Madde 3 ve 4’te belirtilen durumlar dışında Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’ten başka bir ülkeye ihraç edilmiş olan menşeli eşyanın, geri gelmesi halinde, aşağıdaki hususlar gümrük idarelerini tatmin edecek şekilde ispat edilmediği takdirde, menşeli olmadığı kabul edilir:
(a) geri gelen eşyanın, ihraç edilmiş eşya ile aynı olduğu ve
(b) söz konusu ülkede bulunma veya ihraç edilme süresi içerisinde, iyi koşullarda muhafaza edilmeleri için gerekli olanların ötesinde herhangi bir işleme tabi tutulmadığı.
3. Başlık II’de belirlenen kurallar uyarınca kazanılan menşe statüsü, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’ten ihraç edilen ve daha sonra yeniden ithal edilen maddeler üzerinde, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek dışında yapılan işçilik veya işlemden, aşağıdaki koşulların sağlanması halinde etkilenmeyecektir:
(a) Söz konusu maddeler tamamen Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te elde edilmişler veya ihraç edilmelerinden önce Madde 7’de belirtilen işlemlerin ötesinde bir işçilik veya işlemden geçmişlerdir ve
(b) Bu durum, gümrük idarelerinin aşağıdaki hususlar konusunda tatmin edilmesi ile kanıtlanır:
(i) geri gelen eşya ihraç edilen maddelerin işçilik veya işlemden geçirilmesi ile elde edilmiştir ve
(ii) bu madde hükümlerinin uygulanması ile Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek dışında kazanılan toplam katma değer, menşe statüsü talebine konu nihai ürünün fabrika çıkış fiyatının yüzde 10’unu aşmamaktadır.
4. Paragraf 3’ün amaçları açısından, Başlık H’de düzenlenen menşe statüsünün kazanılması için gerekli koşullar, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek dışında yapılan işçilik ve işlemlere uygulanamaz. Fakat, nihai ürünün menşe statüsünün belirlenmesinde, ürüne dahil edilen menşeli olmayan her madde için Ek II’deki listede belirlenen bir azami kıymet bulunduğu durumda, bu madde hükümlerinin uygulanmasıyla, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek dışında kazanılmış katma değerle birlikte dikkate alındığında, ilgili taraf ülkede ürüne dahil edilen menşeli olmayan maddelerin toplam kıymeti belirlenen yüzdeyi aşmayacaktır.
5. Paragraf 3 ve 4’ün hükümlerinin uygulanması amacıyla, “toplam katma değer”, orada dahil edilen maddelerin kıymetlerini de içerecek şekilde, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek dışında oluşan tüm maliyetler anlamında kullanılır.
6. Paragraf 3 ve 4’ün hükümleri, Ek II’deki listede düzenlenen koşulları yerine getirmeyen veya sadece Madde 6(2)’de yer alan genel tolerans kuralının uygulanması ile yeterli işçilik veya işlemden geçmiş olduğu kabul edilen ürünler için uygulanmaz.
7. Paragraf 3 ve 4’ün hükümleri Armonize Sistem’in 50 ila 63. Fasıllarındaki ürünlere uygulanmaz.
8. Bu Maddenin hükümleri tarafından kapsanan türde ve Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek dışında yapılan herhangi bir işçilik veya işlem, hariçte işleme veya benzeri düzenlemeler vasıtasıyla yürütülür.
Madde 13
Doğrudan nakliyat
1. Anlaşma hükümlerinde sağlanan tercihli muamele sadece işbu Protokol’ün gerekliliklerini yerine getirmiş, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek arasında doğrudan veya Madde 3 ve 4’te belirtilen diğer ülkeler ile toprakların toprakları üzerinden nakledilen ürünler için uygulanır. Bununla beraber tek bir sevkiyatı oluşturan ürünler, aktarma veya geçici depolama yoluyla, ancak transit geçtiği veya depolandığı ülkenin gümrük idarelerinin gözetimi altında olmaları ve boşaltma, tekrar yükleme veya iyi koşullarda muhafaza etmeye yönelik işlemler dışında bir işlemden geçmemiş olmaları koşullarıyla, gerektiğinde başka ülkeler üzerinden nakledilebilirler.
Menşeli ürünler, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek dışındaki ülkeler üzerinden boru hattı ile nakledilebilirler.
2. Paragraf 1’de yer alan şartların sağlandığı, ithalatçı ülke gümrük idaresine aşağıdaki belgelerin ibrazıyla ispatlanır:
(a) ihracatçı ülkeden, transit ülkesi yoluyla geçişi kapsayan tek bir sevk evrakı veya
(b) transit ülkesi gümrük idaresince düzenlenen,
(i) ürünlerin tam bir tanımını veren;
(ii) ürünlerin boşaltma ve tekrar yükleme tarihlerini ve uygulanabildiği hallerde kullanılan gemi veya diğer nakil araçlarının adlarını gösteren ve
(iii) ürünlerin transit ülkesi içinde hangi koşullarda kalmış olduğunu kanıtlayan bir belge veya
(c) bunların temin edilememesi halinde, diğer kanıtlayıcı belgeler.
Madde 14
Sergiler
1. Madde 3 ve 4’te belirtilenler dışında başka bir ülkeye sergilenmek üzere gönderilen ve sergiden sonra Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’e ithal edilmek üzere satılan menşeli ürünler, aşağıdaki durumlar hakkında gümrük idarelerinin tatmin edilmesi kaydıyla, ithalatta Anlaşma hükümlerinden yararlanırlar:
(a) bir ihracatçının bu ürünleri Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’ten serginin yapıldığı ülkeye nakletmesi ve orada sergilemesi;
(b) ürünlerin bu ihracatçı tarafından Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’teki bir kişiye satılması veya tasarrufuna verilmesi;
(c) ürünlerin sergi süresi içinde veya sergiden hemen sonra, sergilenmek üzere gönderildikleri durumda sevkedilmesi ve
(d) ürünlerin sergilenmek üzere gönderildikleri andan itibaren, bu sergide teşhir edilmek dışında başka bir amaçla kullanılmaması.
2. Başlık V hükümleri uyarınca bir menşe ispat belgesi hazırlanmalı veya düzenlenmeli ve ithalatçı ülkenin gümrük idaresine normal şartlarda ibraz edilmelidir. Serginin adı ve adresi bu belgede gösterilmelidir. Gerektiğinde, ürünlerin sergilendikleri koşullara dair ek kanıtlayıcı belgeler istenebilir.
3. Paragraf 1, özel amaçla yabancı ürün satmak üzere kurulmuş işyeri veya mağazalarda düzenlenmemiş olan, süresi zarfında eşyanın gümrük denetimi altında kaldığı her türlü ticaret, sanayi, tarım ve el sanatları sergi, fuar veya benzeri umumi gösterilere uygulanır.
BAŞLIK IV
GERİ ÖDEME VEYA MUAFİYET
Madde 15
Gümrük vergilerinde geri ödemenin veya muafiyetin yasaklanması
1. Başlık V hükümleri çerçevesinde menşe ispat belgesi düzenlenen veya hazırlanan; Türkiye Cumhuriyeti, Bosna ve Hersek veya Madde 3 ve 4’te belirtilen diğer ülkeler veya topraklardan biri menşeli ürünlerin imalatında kullanılan menşeli olmayan maddeler, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te her ne türde olursa olsun gümrük vergilerinin geri ödenmesine veya bunlardan muafiyete tabi değildirler.
2. Paragraf 1’deki yasak, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te imalatta kullanılan maddelere uygulanabilen gümrük vergisi veya eş etkili vergilerin, ürünlerin söz konusu maddelerden elde edilip ihraç edildiği ve dahilde kullanım için alıkonmadığı hallerde, kısmen veya tamamen iadesi veya muaf tutulması veya ödenmemesi yönündeki her türlü düzenlemeye, bu tür iade veya ödemelerin fiilen veya açıkça geçerli olduğu durumlarda uygulanır.
3. Bir menşe ispat belgesi kapsamındaki ürünlerin ihracatçısı, menşeli olmayan maddeler kullanılarak üretilen söz konusu ürünlere geri ödeme sağlanmadığını ve bu maddelere uygulanabilen tüm gümrük vergileri veya eş etkili vergilerin fiilen ödendiğini ispat eden tüm uygun belgeleri gümrük yetkililerinin talebi üzerine herhangi bir zamanda ibraz etmeye hazır olmalıdır.
4. Paragraf 1 ila 3 hükümleri, Madde 8(2)’de belirtilen ambalajlara, Madde 9’da belirtilen aksesuar, yedek parça ve aksama ve Madde 10’da belirtilen set halindeki ürünler açısından da, menşeli olmamaları halinde uygulanır.
5. Paragraf 1 ila 4 hükümleri, yalnızca Anlaşma’nın uygulandığı türden maddelere uygulanır. Ayrıca bu hükümler, Anlaşma hükümleri uyarınca ihracatta uygulanabilen tarım ürünleri için ihracat iadesi sisteminin işlemesine engel teşkil etmezler.
BAŞLIK V
MENŞE İSPAT BELGESİ
Madde 16
Genel koşullar
1. Türkiye Cumhuriyeti menşeli ürünler Bosna ve Hersek’e ve Bosna ve Hersek menşeli ürünler Türkiye Cumhuriyeti’ne ithal edilirken, aşağıdaki belgelerden birinin ibrazı üzerine işbu Anlaşma’dan yararlanabilirler:
(a) Bir örneği Ek III’te yer alan EUR.1 Dolaşım Sertifikası veya
(b) Madde 22(1)’de belirtilen durumlarda, ihracatçı tarafından verilen, söz konusu ürünleri teşhislerini mümkün kılmaya yeterli ayrıntıda tanımlayan fatura, teslimat notu veya başka herhangi bir ticari belge üzerinde belirtilen, bundan sonra “fatura beyanı” olarak atıfta bulunulacak olan bir beyan; fatura beyanı metni Ek IV’te yer almaktadır.
2. Paragraf 1’e rağmen, işbu Protokol anlamındaki menşeli ürünler Madde 27’de tanımlanan durumlarda, yukarıda bahsedilen belgelerden birinin ibrazına gerek olmaksızın Anlaşma’dan yararlanırlar.
Madde 17
EUR.1 Dolaşım Sertifikası’nın düzenlenme işlemleri
1. EUR.1 Dolaşım Sertifikası, ihracatçının veya ihracatçının sorumluluğunda yetkili temsilcisinin yazılı müracaatına binaen, ihracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından düzenlenir.
2. Bu amaçla, ihracatçı veya yetkili temsilcisi, örnekleri Ek III’te yer alan EUR. 1 Dolaşım Sertifikası ve müracaat formunu doldurur. Bu formlar, Anlaşma’nın düzenlendiği dillerden birinde ve ihracatçı ülkenin iç mevzuat hükümleri çerçevesinde doldurulur. Eğer el yazısı kullanılırsa matbaa harfleriyle ve mürekkeple doldurulur. Eşyanın tanımı, bu amaçla ayrılmış kutu içine boş satır bırakılmaksızın yapılmalıdır. Eğer kutunun tamamı dolmaz ise, tanımın son satırının altına bir yatay çizgi çekilerek, boş alan çapraz bir çizgi ile kapatılır.
3. EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi için müracaatta bulunan ihracatçı, EUR.1 Dolaşım Sertifikası’nı verecek ihracatçı ülkenin gümrük idaresinin talep edebileceği, söz konusu eşyanın menşe statüsü ile işbu Protokol’ün diğer koşullarının yerine getirilmiş olduğunu tevsik eden tüm ilgili vesaiki herhangi bir zamanda ibraz etmeye hazırlıklı olur.
4. Söz konusu ürünlerin, işbu Protokolün diğer gerekliliklerini karşılması ve Türkiye Cumhuriyeti, Bosna ve Hersek veya Madde 3 ve 4’te belirtilen diğer ülkeler veya topraklardan biri menşeli olduğunun kabul edilmesi durumunda, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek gümrük idareleri tarafından bir EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenir.
5. EUR.1 Dolaşım Sertifikalarını düzenleyen gümrük idareleri, ürünlerin menşe statüsünün ve işbu Protokoldün diğer koşullarının yerine getirildiğinin kontrolü için gereken her tedbiri alırlar. Bu amaçla, her türlü delil talebinde bulunma ve ihracatçının hesaplarında denetleme yapma veya gerekli görülen başka herhangi bir kontrol hakkına sahiptirler. EUR.1 Dolaşım Sertifikalarını düzenleyen gümrük idareleri, Paragraf 2’de atıfta bulunulan formların usulünce doldurulmasını da sağlarlar. Özellikle, ürünün tanımı için ayrılmış bulunan boşluğun, her türlü sahte ilaveler yapılması imkanını ortadan kaldıracak şekilde doldurulmuş olduğunu kontrol ederler.
6. EUR.1 Dolaşım Sertifikası’nın düzenlendiği tarih, sertifika üzerindeki 11 numaralı kutuda gösterilir.
7. EUR.1 Dolaşım Sertifikası, gümrük idaresince düzenlenerek fiili ihracatın gerçekleştiği veya kesinleştiği anda, ihracatçının kullanımına verilir.
Madde 18
Sonradan düzenlenen EUR.1 Dolaşım Sertifikası
1. Madde 17(7)’ye rağmen, aşağıdaki durumlarda, EUR.1 Dolaşım Sertifikası istisnai olarak, ait olduğu eşyanın ihracatından sonra düzenlenebilir:
(a) hatalar, istenmeyerek yapılan ihmaller veya özel durumlar nedeniyle, ihracat esnasında düzenlenmemiş ise veya
(b) Gümrük idareleri, bir EUR.1 Dolaşım Sertifikası’nın düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatta kabul edilmemiş olduğu hususunda, tatmin edilirlerse.
2. Paragraf 1’in uygulanması açısından, ihracatçı, müracaatında EUR.1 Dolaşım Sertifikası’nın ait olduğu ürünlerin ihracat yer ve tarihini ve talebinin gerekçelerini belirtmek zorundadır.
3. Gümrük idareleri, ancak ihracatçının müracaatındaki bilgilerin mütekabil dosya ile uyumlu olduğunu doğruladıktan sonra, sonradan EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenleyebilirler.
4. Sonradan verilen EUR.1 Dolaşım Sertifikalan, aşağıdaki İngilizce ibareyi taşımalıdır: “ISSUED RETROSPECTIVELY”
5. Paragraf 4’te belirtilen -ibare, EUR.1 Dolaşım Sertifikası’nın “Gözlemler” kutusuna konulur.
Madde 19
İkinci Nüsha EUR. 1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi
1. EUR.1 Dolaşım Sertifikası’nın çalınması, kaybolması veya hasar görmesi halinde ihracatçı, belgeyi düzenleyen gümrük idaresine, elindeki ihracat belgelerine dayanarak ikinci bir nüsha tanzim etmesi için müracaat edebilir.
2. Bu şekilde düzenlenen ikinci nüsha, aşağıdaki İngilizce ibareyi taşımalıdır: “DUPLICATE”
3. Paragraf 2’de belirtilen ibare, EUR.1 Dolaşım Sertifikası’nın “Gözlemler” kutusuna konulur.
4. Orijinal EUR.1 Dolaşım Sertifikası’nın veriliş tarihini taşıması gereken ikinci nüsha bu tarihten itibaren hüküm ifade eder.
Madde 20
Önceden düzenlenmiş veya hazırlanmış bir menşe ispat belgesine istinaden EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi
Menşeli ürünler Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te bir gümrük idaresinin kontrolü altında iken, söz konusu ürünlerin tamamı veya bir bölümünü Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek içinde başka bir yere göndermek amacıyla, orijinal menşe ispat belgesinin bir veya daha fazla EUR.1 Dolaşım Sertifikası ile değiştirilmesi mümkündür. Değiştirilen EUR.1 Dolaşım Sertifikası/Sertifikaları, ürünleri kontrolü altında bulunduran gümrük idaresi tarafından düzenlenir.
Madde 21
Muhasebesel ayırım
1. Aynı ve birbirleri yerine geçebilen menşeli ve menşeli olmayan madde stoklarının ayn tutulmasının önemli maliyetler ve somut güçlükler doğurduğu hallerde, ilgililerin yazılı talebi üzerine gümrük idaresi, bu stokların yönetiminde “muhasebesel ayırım” yöntemi (bundan sonra “yöntem” olarak adlandırılacaktır) adı verilen yöntemin kullanılmasına izin verebilir.
2. Bu yöntem, belirli bir referans dönemi için, elde edilen “menşeli” kabul edilebilecek ürün sayısının, stoklar fiziksel ayırıma tabi tutulduğunda elde edilecek olanla aynı olmasını sağlayabilmelidir.
3. Gümrük idaresi paragraf 1’de belirtilen bu izni, gerekli görebileceği her türlü koşula bağlı olarak verebilir.
4. Bu yöntem ve bu amaca yönelik başvuru, ürünlerin imal edildiği ülkede uygulanan genel muhasebe ilkelerine göre uygulanır ve kaydı tutulur.
5. Bu yöntemden yararlanan, menşeli kabul edilebilecek ürün miktarı için, yerine göre menşe ispat belgesi düzenleyebilir veya bunun için başvuruda bulunabilir. Gümrük idaresinin talebi üzerine, yararlanan, stoklarının nasıl işletildiğine dair bir bildirge sunar.
6. Gümrük idaresi, iznin kullanımını izler ve her ne suretle olursa olsun, yararlananın, izni uygunsuz kullandığı veya bu Protokolde belirlenen diğer herhangi bir koşulu yerine getiremediği her durumda bu izni geri alabilir.
Madde 22
Fatura beyanında bulunma koşulları
1. Madde 16(1)(b)’de atıfta bulunulan fatura beyanı;
(a) Madde 23 anlamında bir onaylanmış ihracatçı tarafından veya
(b) toplam kıymeti 6000 Avro’yu geçmeyen menşeli ürünler ihtiva eden ve bir veya daha fazla paketten oluşan bir sevkiyat için, herhangi bir ihracatçı tarafından hazırlanabilir.
2. Fatura beyanı, söz konusu ürünlerin Türkiye Cumhuriyeti, Bosna ve Hersek veya Madde 3 ve 4’te belirtilen diğer ülkeler veya topraklardan biri menşeli olduğunun kabulü ve işbu Protokol’ün diğer koşullarının sağlanması halinde hazırlanabilir.
3. Fatura beyanında bulunan ihracatçı, ihracatçı ülkenin gümrük idaresinin talebi üzerine, söz konusu eşyanın menşe statüsü ile işbu Protokol’ün diğer koşullarının yerine getirilmiş olduğunu tevsik eden tüm ilgili vesaiki her an ibraz etmeye hazırlıklı olur.
4. Fatura beyanı, ihracatçı tarafından, metni Ek IV’te verilen ve aynı ekteki dillerden birinde ihracatçı ülkenin iç mevzuat hükümleriyle uyumlu olarak fatura, teslimat notu veya başka bir ticari belge üzerine daktilo edilmesi, damgalanması veya basılmasıyla hazırlanır. Eğer beyan el yazısı ile yapılırsa, matbaa harfleriyle ve mürekkeple yazılır.
5. Fatura beyanı, ihracatçının kendi el yazısı ile atacağı orijinal imzasını ihtiva etmelidir. Ancak, Madde 23 anlamında onaylanmış ihracatçıdan, kendi adıyla hazırlanmış herhangi bir fatura beyanının kendi el yazısıyla imzalanmış addedilerek tüm sorumluluğunu üzerine aldığına dair yazılı bir taahhütnameyi ihracatçı ülkenin gümrük idaresine vermiş olması koşuluyla, bu beyanı imzalama şartı aranmaz.
6. Bir fatura beyanı, ihracatçı tarafından ait olduğu ürünlerin ihracatı sırasında veya ait olduğu ürünlerin ithalatından itibaren iki yıl içinde ithalatçı ülkede ibrazı koşuluyla, ihracattan sonra hazırlanabilir.
Madde 23
Onaylanmış ihracatçı
1. İhracatçı ülkenin gümrük idaresi, bu Anlaşma kapsamındaki ürünlerin sık aralıklarla sevkiyatını yapmakta olan herhangi bir ihracatçıyı, (Bundan sonra “onaylanmış ihracatçı” olarak adlandırılacaktır.) söz konusu ürünlerin kıymetine bakılmaksızın fatura beyanında bulunabilmesi konusunda yetkili kılabilir. Böyle bir yetki talebinde bulunan ihracatçı, ürünlerin menşe statüsü ile işbu Protokol’ün diğer koşullarının yerine getirildiğini doğrulamak üzere gümrük idarelerine tatmin edici her türlü gerekli garantiyi vermek mecburiyetindedir.
2. Gümrük idaresi, onaylanmış ihracatçı statüsünü, kendisinin uygun gördüğü herhangi bir şarta bağlı olarak verebilir
3. Gümrük idaresi, onaylanmış ihracatçıya, fatura beyanında yer almak üzere, bir gümrük onay numarası verir.
4. Gümrük idaresi, onaylanmış ihracatçının bu yetki kullanımını takip eder.
5. Gümrük idaresi, vermiş olduğu yetkiyi herhangi bir anda geri alabilir. Onaylanmış ihracatçı paragraf 1’de belirtilen garantiyi artık vermez, paragraf 2’de belirtilen şartları artık yerine getirmez veya yetkiyi doğru olmayan bir şekilde kullanırsa, gümrük idaresi bu tasarrufta bulunur.
Madde 24
Menşe ispat belgesinin geçerliliği
1. Bir menşe ispat belgesi, ihracatçı ülkede düzenleniş tarihinden itibaren dört ay süreyle geçerli olur ve bu süre zarfında ithalatçı ülkenin gümrük idarelerine ibraz edilmek zorundadır.
2. Paragraf 1’de belirtilen son ibraz tarihinden sonra ithalatçı ülkenin gümrük idaresine ibraz edilen menşe ispat belgeleri, bu belgelerin belirlenmiş son tarihe kadar ibraz edilememesinin istisnai durumlardan kaynaklanması halinde tercihli muamele -uygulanmak üzere kabul edilebilir.
3. Diğer geç ibraz hallerinde ithalatçı ülkenin gümrük idaresi, ürünlerin belirtilen son tarihten önce sunulmuş olması kaydıyla menşe ispat belgelerini kabul edebilir.
Madde 25
Menşe ispat belgesinin ibrazı
Menşe ispat belgeleri, ithalatçı ülkedeki usullere uygun olarak bu ülkenin gümrük idaresine ibraz edilir. Anılan idare, menşe ispat belgesinin çevirisini, ve ayrıca, ürünlerin Anlaşma’nın uygulanmasının gerektirdiği koşulları sağladığına ilişkin ithalatçının beyanı ile birlikte ithalat beyannamesini de talep edebilir.
Madde 26
Parçalar halinde ithalat
İthalatçının talebi üzerine ve ithalatçı ülkenin gümrük idaresince belirlenen şartlara binaen, Armonize Sistem’in 2(a) Genel Kuralı anlamındaki birleştirilmemiş veya monte edilmemiş halde olan ve Armonize Sistem’in XVI ve XVII. bölümlerinde veya 7308 ve 9406 pozisyonlarında yer alan ürünlerin, parçalar halinde ithal edilmesi halinde, bu tür ürünler için tek bir menşe ispat belgesi, ilk parçanın ithalatı sırasında gümrük idaresine ibraz edilir.
Madde 27
Menşe ispat belgesinden muafiyet
1. Gerçek kişilerden gerçek kişilere küçük paketler halinde gönderilen veya yolcunun zati eşyasını oluşturan ürünler, ticari amaçlarla ithal edilmemişlerse ve işbu Protokol’ün şartlarına uydukları beyan edilirse ve böyle bir beyanın doğruluğundan şüphe edilmiyorsa, menşe ispat belgesinin ibrazına gerek olmaksızın menşeli olarak kabul edilirler. Posta ile gönderilen ürünler için bu beyan, CN22/CN23 gümrük beyannamesi üzerinde veya bu belgeye eklenen bir kağıt üzerinde yapılabilir.
2. Arızî olarak yapılan ve yalnızca alıcıların veya yolcuların veya bunların ailesinin kişisel kullanımına yönelik ürünlerin ithalatı, ürünlerin cinsinden ve miktarından ticari amaç güdülmediği aşikarsa, ticari amaçlı ithalat olarak kabul edilmez.
3. Ayrıca, ürünlerin toplam kıymeti küçük paketler için 500 Avro’yu veya yolcunun zati eşyasını oluşturan ürünler için 1200 Avro’yu aşamaz.
Madde 28
Destekleyici belgeler
Madde 17(3) ve 22(3)’te belirtilen, bir EUR.1 Dolaşım Sertifikası veya fatura beyanı kapsamındaki ürünlerin Türkiye Cumhuriyeti, Bosna ve Hersek veya Madde 3 ve 4’te belirtilen diğer ülkeler veya topraklardan biri menşeli olduğunu ve işbu Protokol’ün diğer koşullarım yerine getirdiğini tevsik etmek amacıyla kullanılan belgeler, bunların yanında aşağıda belirtilenleri de içerebilir:
(a) ihracatçı veya tedarikçi tarafından, söz konusu eşyanın elde edilmesi için gerçekleştirilen işlemleri belgeleyici nitelikte, örneğin hesaplarında veya iç muhasebesinde yer alan doğrudan deliller;
(b) Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te düzenlenmiş veya hazırlanmış, imalatta kullanılan maddelerin menşe statüsünü tevsik eden, iç mevzuat uyarınca kullanılan belgeler;
(c) Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te düzenlenmiş veya hazırlanmış, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te maddeler üzerinde yapılan işçilik veya işlemi tevsik eden, iç mevzuat uyarınca kullanılan belgeler;
(d) Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te işbu Protokol uyarınca veya Madde 3 ve 4’te belirtilen diğer ülkeler veya topraklarda ise bu Protokol hükümleriyle aynı menşe kurallarına göre olarak düzenlenmiş veya hazırlanmış olan, kullanılmış maddelerin menşe statüsünü tevsik eden EUR.1 Dolaşım Sertifikaları veya fatura beyanları;
(e) Madde 12’nin uygulanması açısından, söz konusu maddenin gerekliliklerinin karşılandığını ispat eden ve Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek dışında gerçekleştirilen işçilik veya işlemlere ilişkin uygun kanıtlar.
Madde 29
Menşe ispat belgeleri ile destekleyici belgelerin muhafazası
1. EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi için müracaatta bulunan ihracatçı, Madde 17(3)’te belirtilen vesaiki en az üç yıl muhafaza eder.
2. Fatura beyanında bulunan ihracatçı, işbu beyanın bir nüshasını ve Madde 22(3)’te belirtilen vesaiki en az üç yıl muhafaza eder.
3. İhracatçı ülkenin EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenleyen gümrük idaresi, Madde 17(2)’de belirtilen müracaat formunu en az üç yıl muhafaza eder.
4. İthalatçı ülkenin gümrük idaresi, kendisine ibraz edilen EUR.1 Dolaşım Sertifikaları ve fatura beyanlarını en az üç yıl muhafaza eder.
Madde 30
Farklılıklar ve şekli hatalar
1. Menşe ispat belgesi üzerindeki ibareler ile ürünlerin ithalat işlemlerini yerine getirmek amacıyla gümrük idarelerine ibraz edilen belgeler üzerindeki ibareler arasında bulunabilecek küçük tutarsızlıklar, sunulan ürünlere karşılık geldiğinin usulünce tespit edilmesi kaydıyla, menşe ispat belgesini kendiliğinden geçersiz kılmaz.
2. Menşe ispat belgesi üzerindeki İfadelerin doğruluğu üzerinde şüphe yaratması söz konusu olmayan, daktilo hatası gibi bariz şekli hatalar, menşe ispat belgesinin reddedilmesini gerektirmez.
Madde 31
Avro cinsinden ifade edilen tutarlar
1. Madde 22(l)(b) ve 27(3) hükümlerinin uygulanması için, eşyanın Avro dışında bir para birimi üzerinden faturalandırıldığı durumlarda, Türkiye Cumhuriyeti. Bosna ve Hersek veya Madde 3 ve 4’te belirtilen diğer ülkeler veya toprakların ulusal para birimleri cinsinden ifade edilen ve Avro tutarına eşit tutarlar, ilgili ülkelerin her biri tarafından yıllık olarak sabitlenir.
2. Bir sevkiyat, ilgili ülke tarafından sabitlenen tutara göre, faturanın düzenlendiği para birimine atıf yapılmak suretiyle, Madde 22(1 )(b) ve 27(3) hükümlerinden yararlanır.
3. Belirli bir ulusal para biriminde kullanılacak tutarlar, Ekim ayının ilk iş günü kurundan ifade edilen Avro cinsinden tutarlara eşit olur. Tutarlar, 15 Ekim’e kadar Türkiye Cumhuriyeti’ne ve Bosna ve Hersek’e bildirilir ve bir sonraki yılın 1 Ocak gününden itibaren uygulanır.
4. Bir ülke, Avro cinsinden ifade edilen bir tutarın kendi ulusal para birimine çevrilmesinin sonucunda ortaya çıkan tutarda, aşağı veya yukarı doğru yuvarlama yapabilir. Yuvarlanan tutarlar, çevirme işlemi sonucunda ortaya çıkan tutarın yüzde 5’inden farklı olamaz. Bir ülke, paragraf 3’te öngörülen yıllık ayarlama zamanında yapılan çevirme işlemi, ulusal birim cinsinden eşdeğerinin yuvarlama yapılmaksızın yüzde 15’inden daha düşük bir artışla sonuçlanıyorsa, Avro cinsinden ifade edilen tutarın eşdeğeri ulusal para karşılığını, değiştirmeden koruyabilir. Çevirme işlemi ulusal para eşdeğerinde bir düşüşle sonuçlanıyorsa, bu eşdeğer değiştirilmeden korunabilir.
5. Avro cinsinden ifade edilen tutarlar, Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’in talebi üzerine Ortak Komite tarafından gözden geçirilir. Gözden geçirme sırasında Ortak Komite, belirtilen limitlerin gerçekteki etkilerinin korunmasının istenilip istenilmediğini değerlendirir. Bu amaçla, Avro cinsinden ifade edilen tutarları değiştirmeye karar verebilir.
BAŞLIK VI
İDARİ İŞBİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ
Madde 32
Karşılıklı yardım
1. Türkiye Cumhuriyeti ile Bosna ve Hersek gümrük idareleri birbirlerine, yetkili gümrük idareleri vasıtasıyla kendi gümrük idarelerinde EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesinde kullanılan mühürlerin örnek baskılarını ve EUR.1 Dolaşım Sertifikaları’nın ve fatura beyanlarının sonradan kontrolünden sorumlu gümrük idarelerinin adreslerini sağlarlar.
2. Bu Protokol’ün düzgün uygulanmasını teminen, Türkiye Cumhuriyeti ve Bosna ve Hersek, yetkili gümrük idareleri vasıtasıyla, birbirlerine EUR.1 Dolaşım Sertifikaları veya fatura beyanlarının geçerliliklerinin ve bu vesaikte yer alan bilgilerin doğruluğunun kontrolünde yardımcı olurlar.
Madde 33
Menşe ispat belgelerinin kontrolü
1. Menşe ispat belgelerinin sonradan kontrolü, sondaj usulü ile veya İthalatçı ülke gümrük idaresinin bu belgelerin geçerliliğine, söz konusu ürünlerin menşe statüsüne veya işbu Protokol’ün diğer koşullanılın yerine getirilişine ilişkin makul şüphesi olduğu her an yapılır.
2. Paragraf 1 hükümlerini yerine getirmek amacıyla, ithalatçı ülkenin gümrük idaresi, EUR.1 Dolaşım Sertifikası ve fatura ile, eğer ibraz edilmiş ise fatura beyanını, yahut bu vesaikin birer kopyasını, gerektiğinde araştırmanın gerekçelerini de belirterek ihracatçı ülkenin gümrük idaresine geri gönderir. Menşe ispat belgesinde yer alan bilgilerin doğru olmadığı kanaatini uyandıran elde edilmiş tüm belge ve bilgi, kontrol talebini desteklemek üzere gönderilir.
3. Kontrol, ihracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından yapılır. Bu amaçla, ihracatçı ülkenin gümrük idaresi, her türlü delil talep etme ve ihracatçının hesaplarını denetleme veya gerekli gördüğü diğer kontrolleri yapabilme yetkisine sahip olur.
4. Eğer ithalatçı ülkenin gümrük idaresi, kontrol sonucunun beklenmesi süresinde söz konusu ürünlere tercihli muamele tanınmasını askıya almaya karar verirse, ürünlerin takdir edilen ihtiyati tedbirlere bağlı olarak serbest bırakılmasını ithalatçıya önerir.
5. Kontrol talebinde bulunan gümrük idaresi, bu kontrolün sonuçlarından mümkün olan en kısa zamanda haberdar edilir. Bu sonuçlar, belgelerin gerçek olup olmadığını, söz konusu ürünlerin Türkiye Cumhuriyeti, Bosna ve Hersek veya Madde 3 ve 4’te belirtilen diğer ülkeler veya topraklardan biri menşeli olarak kabul edilip edilemeyeceğini ve işbu Protokol’ün diğer koşullarına uyup uymadıklarım açıkça belirtmelidir.
6. Makul şüphe olması halinde, kontrol talebine on ay içinde cevap alınamaz veya cevap söz konusu belgenin gerçekliğinin veya ürünlerin gerçek menşeinin tespitine imkan verecek ölçüde yeterli bilgi içermiyorsa, talepte bulunan gümrük idaresi, istisnai durumlar haricinde, tercih tanınmasını reddeder.
Madde 34
Anlaşmazlıkların çözümü
Madde 33’deki kontrol usulleriyle ilgili olarak, kontrol talebinde bulunan gümrük idaresi ile bu kontrolün yapılmasından sorumlu gümrük idaresi arasında çözümlenemeyen bir anlaşmazlığın veya işbu Protokol’ün yorumlanmasına ilişkin bir soru hasıl olması halinde, gümrük idareleri durumu Ortak Komite’ye arz eder.
İthalatçı ile, ithalatçı ülkenin gümrük idaresi arasında çıkabilecek her türlü anlaşmazlık, adı geçen ülkenin mevzuatı çerçevesinde çözülür.
Madde 35
Cezalar
Ürünler için tercihli muamele hakkı elde etmek amacıyla, yanlış bilgi içeren bir belgeyi hazırlayan veya hazırlattıran şahıslara ceza uygulanır.
Madde 36
Serbest Bölgeler
1. Türkiye Cumhuriyeti ve Bosna ve Hersek, nakliye esnasında, kendi ülkelerinde bulunan bir serbest bölgeyi kullanan, bir menşe ispat belgesi kapsamında ticarete konu ürünlerin başka ürünlerle değiştirilmelerini veya bozulmalarını önleyici normal işlemler dışındaki herhangi bir işleme tabi tutulmamalarının temini konusundaki bütün tedbirleri alırlar.
2. Paragraf 1 hükümlerine istisna olarak, Türkiye Cumhuriyeti ve Bosna ve Hersek menşeli ürünler bir menşe ispat belgesi kapsamında bir serbest bölgeye ithal olunur ve bir işlem veya muameleden geçirilirse, ilgili idare, uygulanan işlem veya muamelenin işbu Protokol hükümlerine uygun olması koşuluyla, ihracatçının talebi üzerine yeni bir EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenler.
BAŞLIK VII
SON HÜKÜMLER
Madde 37
Transit haldeki veya antrepodaki eşya
Başlık II hükümlerine uygun olan ve Protokol’ün yürürlüğe girdiği tarihte transit halinde olan ya da Türkiye Cumhuriyeti veya Bosna ve Hersek’te antrepolarda veya serbest bölgelerde geçici depolanan eşyaya, ithalatçı ülkenin gümrük idaresine söz konusu tarihten itibaren dört ay içinde, eşyanın ihracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından sonradan verilmiş menşe ispat belgesi veya taşıma koşullarına ilişkin kontrol niteliğinde herhangi bir belgenin sunulması kaydıyla, Anlaşma hükümleri tatbik edilebilir.
Madde 38
Gümrük ve Menşe Konulan Alt Komitesi
Ortak Komite’ye bağlı, görevlerinin ifasında yardımcı olmak ve uzmanlar arasında işleyen sürekli bir iletişim ve danışma sağlamak için gümrük ve menşe konularında bir Alt Komite oluşturulur.
Bu Alt Komite, her iki tarafın gümrük ve menşe konularıyla ilgili gümrük hususlarından sorumlu uzmanlarından oluşur.
Madde 39
Ekler
İşbu Protokolün Ekleri onun ayrılmaz bir parçasını oluşturur.
Madde 40
Protokol’de Yapılacak Değişiklikler
Ortak Komite, işbu Protokol hükümlerinde değişiklik yapmaya karar verebilir.
EKLER için;
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111202M1-2.htm
Batı Balkan ülkeleri ile İstikrar ve Ortaklık Süreci kurulmasına ilişkin Nisan 1997 tarihli Genel İşler Konseyi Kararları ve Mayıs 1999 tarihli Komisyon Bildirimi. ↑
AT-Türkiye Ortaklık Konseyi’nin 22 Aralık 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Kararı, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Türkiye arasında Ortaklık kuran Anlaşma’da tanımlanan tarım ürünleri ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu kuran sözleşme kapsamında yer alan ürünlerin ticaretine ilişkin Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki Anlaşma’da tanımlanan kömür ve çelik ürünleri dışında kalan ürünleri kapsar. ↑
Batı Balkan ülkeleri ile İstikrar ve Ortaklık Süreci kurulmasına ilişkin Nisan 1997 tarihli Genel İşler Konseyi Kararları ve Mayıs 1999 tarihli Komisyon Bildirimi. ↑
AT-Türkiye Ortaklık Konseyi’nin 22 Aralık 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Kararı, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Türkiye arasında Ortaklık kuran Anlaşma’da tanımlanan tarım ürünleri ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu kuran sözleşme kapsamında yer alan ürünlerin ticaretine ilişkin Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki Anlaşma’da tanımlanan kömür ve çelik ürünleri dışında kalan ürünleri kapsar. ↑